Sở giao dịch chứng khoán là gì?
Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) là thị trường mở và là nơi giao dịch các tài sản tài chính. SGDCK là nơi mà cổ phiếu được giao dịch và mua bán cho dù người mua và người bán là một công ty hay là một cá nhân. Có rất nhiều SGDCK lớn trên khắp thế giới và mỗi trụ sở đều đóng vai trò xác định tình trạng tài chính và kinh tế của nền kinh tế.
SGDCK là thị trường giao dịch chứng khoán được thực hiện tại một địa điểm tập trung gọi là sàn giao dịch chứng khoán (Trading floor) hoặc thông qua hệ thống máy tính.
 |
| Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSX). |
SGDCK liên quan đến một số công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu và vốn cung cấp cho một doanh nghiệp thông qua việc mua bán cổ phiếu. Trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ đều được giao dịch tại SGDCK.
Lịch sử phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) gắn liền với sự ra đời và phát triển của SGDCK, từ buổi sơ khai ban đầu hoạt động của SGDCK với phương thức thủ công (bảng đen, phấn trắng) diễn ra tại sàn giao dịch, sau này có sự trợ giúp của máy tính (Bàn tính thủ công) và ngày nay hầu hết các TTCK mới nổi đã điện toán hoá hoàn toàn.
Cách thức hoạt động của SGDCK
Tại Việt Nam, hiện tất cả các chứng khoán được giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán đó là Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSX) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
Với sự giúp đỡ của nhà môi giới chứng khoán, người mua và người bán tham gia vào thị trường chứng khoán và thực hiện các giao dịch của họ. Các nhà môi giới đại diện cho bên bán sẽ tung những cổ phiếu của họ lên sàn và sau đó tìm những nhà môi giới đại diện cho bên sẵn sàng đầu tư vào cổ phiếu mà họ đang rao bán.
Nếu cả hai bên đồng ý giao dịch tại mức giá cố định, thì việc giao dịch sẽ diễn ra.
Chức năng của SGDCK
Chức năng chính của SGDCK là tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch chứng khoán diễn ra suôn sẻ. Sự thay đổi giá cả lên xuống giúp các nhà đầu tư có thể dự đoán được những lựa chọn đầu tư mang đến lợi ích cho họ.
Mặc dù hoạt động của SGDCK không mang lại vốn trực tiếp cho tổ chức phát hành, nhưng thông qua SGDCK, chứng khoán phát hành được giao dịch liên tục, làm tăng tính thanh khoản cho các chứng khoán.
Các tổ chức phát hành có thể phát hành để tăng vốn qua thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư có thể dễ dàng mua hoặc bán chứng khoán niêm yết một cách nhanh chóng.
Chức năng xác định giá công bằng là cực kỳ quan trọng trong việc tạo ra một thị trường liên tục. Giá cả không do SGDCK hay thành viên SGDCK áp đặt mà được SGDCK xác định dựa trên cơ sở so khớp các lệnh mua và bán chứng khoán. Giá cả được xác định bởi cung - cầu trên thị trường.
Qua đó, SGDCK mới có thể tạo ra được một thị trường tự do, công khai và công bằng. Hơn nữa, SGDCK mới có thể đưa ra các báo cáo một cách chính xác, liên tục về các chứng khoán, tình hình hoạt động các tổ chức niêm yết, các công ty chứng khoán.
SGDCK cũng là nơi cung cấp cho các công ty được niêm yết nguồn hình thành vốn. Các doanh nghiệp được niêm yết trên TTCK nào thì có thể phát hành và bán cổ phiếu tại thị trường đó.
Để tham gia vào các giao dịch này, các công ty niêm yết cần phải tuân thủ theo các quy tắc và các yêu cầu của thị trường. Các SGDCK bảo vệ lợi ích của cả người mua và người bán bằng cách đảm bảo chuyển giao tiền đúng lúc.
Các thành viên tham gia TTCK được yêu cầu hoạt động trong giới hạn giao dịch cụ thể được quy định bởi cơ quan quản lý của SGDCK.
Tốc độ và tính minh bạch là rất quan trọng đối với tất cả các giao dịch diễn ra trên TTCK. Các công ty được niêm yết trên TTCK phải cung cấp các thông tin như hiệu quả kinh doanh, giá cổ phiếu, cổ tức của công ty và các thông tin khác. Những thông tin này là nền tảng để các nhà đầu tư dựa vào trước khi họ thực hiện những bước đầu tư vào công ty.
