Chính phủ vừa ban hành Nghị định 103/2020/NĐ-CP quy định về chứng nhận chủng loại gạo thơm xuất khẩu sang Liên minh châu Âu.
Nghị định này quy định về chứng nhận chủng loại gạo thơm thuộc Danh mục quy định tại điểm 8 tiểu mục 1 mục B Phụ lục 2-A của Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (Hiệp định EVFTA) được hưởng miễn thuế nhập khẩu theo hạn ngạch khi xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU)
Theo đó, điều kiện chủng loại gạo thơm được chứng nhận gồm:
1- Gạo thơm được sản xuất từ giống lúa thơm có chất lượng hạt giống phù hợp theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia; có thông tin rõ ràng về diện tích, địa điểm trồng (tổ/thôn, phường/xã, quận/huyện/thị xã, tỉnh/thành phố).
2- Lô ruộng lúa thơm được kiểm tra bảo đảm độ thuần giống (% số cây) không nhỏ hơn 95%.
Nghị định cũng quy định về kiểm tra lô ruộng lúa thơm. Theo đó, lô ruộng lúa thơm được kiểm tra 1 lần trong thời gian 20 ngày trước khi thu hoạch và được lập biên bản kiểm tra theo mẫu quy định. Phương pháp kiểm tra độ thuần giống lúa thơm theo quy định. Mỗi lô ruộng lúa thơm kiểm tra được ghi Mã hiệu.
Theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), thực tế việc chuẩn bị hành trang để hạt gạo Việt sang EU đã được Bộ NN&PTNT triển khai trong một thời gian dài.
Ngay sau khi EVFTA có hiệu lực, đồng thời EU dành cho Việt Nam hạn ngạch xuất khẩu gạo 80.000 tấn/năm, ngày 4/9/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 103/2020/NĐ-CP quy định về chứng nhận chủng loại gạo thơm xuất khẩu sang Liên minh châu Âu.
Ngay sau đó, ngày 7/9, Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định hướng dẫn các doanh nghiệp thủ tục làm chứng nhận chủng loại gạo thơm xuất khẩu sang EU, tạo nền tảng cho doanh nghiệp sản xuất, phát triển vùng nguyên liệu theo đúng quy định.
“Muốn được hưởng miễn thuế nhập khẩu theo hạn ngạch theo quy định của Liên minh châu Âu, gạo thơm xuất khẩu sang EU phải được chứng nhận đảm bảo đúng giống. Do vậy, để bảo đảm độ thuần, tính đúng giống của gạo thơm xuất khẩu, cần thiết phải kiểm tra ruộng lúa thơm trước khi thu hoạch. Theo quy định, việc kiểm tra ruộng lúa thơm thực hiện 1 lần trong thời gian 20 ngày trước khi thu hoạch. Tổ chức, cá nhân xuất khẩu gạo thơm phải chịu trách nhiệm về độ thuần, tính đúng giống trong quá trình thu hoạch, phơi, sấy, sơ chế, bảo quản, xay, xát, chế biến, đóng gói”, ông Cường nhấn mạnh.
 |
Cũng theo ông Cường, quy định này bảo đảm được độ thuần và tính đúng giống của gạo thơm xuất khẩu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân có yêu cầu xuất gạo thơm sang EU để được hưởng miễn thuế nhập khẩu theo hạn ngạch; phù hợp với định hướng phát triển vùng nguyên liệu theo chuỗi giá trị, nâng cao giá trị gia tăng ngành lúa gạo, xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam, từng bước khẳng định vị thế hạt gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, diện tích gieo cấy lúa thơm tại các tỉnh vùng ĐBSCL hằng năm đạt khoảng 25% tổng diện tích gieo cấy, tương đương khoảng 1 triệu ha, sản lượng lúa thơm ước đạt 5,5 triệu tấn, tương đương khoảng 3,5 triệu tấn gạo thơm.
Trong khi đó theo Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu-EVFTA lượng gạo thơm xuất sang EU được hưởng hạn ngạch ưu đãi về thuế quan là 30.000 tấn, tương đương với 1,2% lượng gạo thơm sản xuất trong vùng, vì vậy tiềm năng xuất khẩu gạo thơm còn rất lớn.
Theo Hiệp định EVFTA hiện có 9 giống lúa thơm của Việt Nam được phép xuất khẩu sang EU được hưởng hạn ngạch về thuế quan là: Jasmine 85, ST5, ST20, Nàng Hoa 9, VĐ 20, RVT, OM 4900, OM 5451, Tài nguyên Chợ Đào.
Về số lượng 9 loại gạo thơm trong danh mục được xuất khẩu sang EU, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho biết, danh mục này đã được hai bên thống nhất đưa vào Hiệp định EVFTA trong quá trình đàm phán từ trước đây.
Theo Hiệp định EVFTA, từng năm (hoặc theo thời gian nhất định), Việt Nam và EU sẽ tiếp tục rà soát, cho phép bổ sung thêm số lượng các giống gạo thơm mới.
Đơn cử, với hai giống lúa thơm có thương hiệu nổi tiếng thời gian qua như ST24 và ST25, do đây là các giống mới được công nhận giống quốc gia chưa lâu, nên thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục đàm phán, đề nghị phía EU thêm vào danh mục các loại gạo thơm để xuất khẩu sang thị trường này.
Theo Bộ NN&PTNT, năm 2019 lượng gạo của Việt Nam xuât khẩu vào EU đạt 50 nghìn tấn gạo, kim ngạch chỉ 28,5 triệu Euro. Còn số này còn khiêm tốn so với tổng nhập khẩu gạo của EU tới 2,3 triệu tấn gạo, kim ngạch là 1,4 tỷ Euro. Nếu so với các nước ASEAN khác xuất khẩu gạo của VN vào EU chỉ bằng 1/6 với Thái Lan, 1/10 Myamnar, 1/4 Campuchia.
Hiệp định EVFTA, EU dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm (gồm 30.000 tấn gạo xay xát, 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm). Đặc biệt, EU sẽ tự do hóa hoàn toàn đối với gạo tấm (cam kết này giúp Việt Nam có thể xuất khẩu ước khoảng 100.000 tấn vào EU hàng năm). Đối với sản phẩm từ gạo, EU sẽ đưa thuế suất về 0% sau 3-5 năm.
Hiện diện tích gieo cấy lúa thơm tại các tỉnh vùng ĐBSCL hàng năm đạt khoảng 25% tổng diện tích gieo cấy (tương đương khoảng 1 triệu ha), sản lượng lúa thơm ước đạt 5,5 triệu tấn, tương đương khoảng 3,5 triệu tấn gạo thơm.
Trong khi đó theo Hiệp định EVFTA lượng gạo thơm xuất sang EU được hưởng hạn ngạch ưu đãi về thuế quan là 30 nghìn tấn tương đương với 1,2% lượng gạo thơm sản xuất trong vùng, do vậy tiềm năng xuất khẩu gạo thơm còn rất lớn.
Với vai trò là doanh nghiệp xuất khẩu, trao đổi với báo Lao động, ông Nguyễn Quang Trường – Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed) - cho biết: Để xuất khẩu gạo vào EU, công ty đã chuẩn bị ngay từ khi EVFTA đang đàm phán, bắt đầu với vùng trồng theo tiêu chuẩn VietGAP và lựa chọn hệ thống quản lý FSSC 22000. Chứng nhận được cấp sau 8 tháng vận hành và trải qua quá trình đánh giá khắt khe và nghiêm ngặt.
Được biết, năm 2019, Vinaseed đã xuất khẩu trên 2.000 tấn gạo sang EU đạt kim ngạch khoảng 2 triệu USD, dự kiến sản lượng sẽ tăng lên 5.000 tấn trong năm nay.
“Khi thuế suất giảm về 0%, gạo xuất khẩu của Việt Nam sẽ có thêm lợi thế cạnh tranh về giá tại thị trường cao cấp này” – ông Trường nhấn mạnh.
Đón đầu cơ hội xuất khẩu gạo sang EU theo phẩm cấp cao, khi EVFTA có hiệu lực, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An đã ký hợp đồng bán 3.000 tấn gạo thơm ST20 và Jasmine với 3 doanh nghiệp ở Đức, với giá là 1.008 USD/tấn (FOB) tại cảng TPHCM.
Theo ông Phạm Thái Bình – Giám đốc Công ty Trung An, lô hàng đầu tiên xếp vào ngày 27/8 có 6 container (tương đương 150 tấn gạo). Công ty đang đóng hàng để xuất tiếp lô thứ hai.
Hà Linh (T/H)/Sở hữu trí tuệ
