Cách tính chi phí kinh doanh xăng dầu hiện không còn phù hợp
Theo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), nhận thấy các mức chi phí trong cơ cấu tính giá cả cơ sở mặt hàng xăng dầu như: mức chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức áp dụng từ năm 2014 đến nay đã lạc hậu, ngay từ thời điểm tháng 2/2022, Bộ Công Thương đã đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát và tính toán lại các mức chi phí trong cơ cấu tính giá cả cơ sở mặt hàng xăng dầu để góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xăng dầu.
Bên cạnh đó, rà soát lại phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam, premium và các loại thuế, nhất là thuế bảo vệ môi trường cho phù hợp nhằm tính đúng, tính đủ, hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia thị trường xăng dầu.
Tiếp đó, đến tháng 7/2022, Bộ Công Thương tiếp tục nêu quan điểm với Bộ Tài chính về công thức giá cơ sở, khoản chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam, khoản premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng trong giá cơ sở xăng dầu.
Theo đó, Bộ Công Thương đề nghị Bộ Tài chính căn cứ quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, tổng hợp, rà soát, đánh giá từ báo cáo chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về cảng Việt Nam, báo cáo tổng hợp premium trong nước, chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu để thực hiện điều chỉnh, thông báo một số khoản chi phí định mức trong giá cơ sở xăng dầu cho phù hợp với thực tế phát sinh và quy định hiện hành.
Đến tháng 8/2022 vừa qua, khi thị trường xăng dầu tiếp tục có nhiều biến động phức tạp, một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu ngừng bán hàng, một số doanh nghiệp đề xuất với Sở Công Thương về việc tạm dừng kinh doanh do khó khăn về nguồn hàng và không bảo đảm lợi nhuận kinh doanh, Bộ Công Thương tiếp tục có ý kiến với Bộ Tài chính về việc điều chỉnh một số khoản chi phí trong giá cơ sở xăng dầu.
Cụ thể, Bộ Công Thương nêu rõ, báo cáo tổng hợp về premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, qua rà soát của Bộ Tài chính thực tế đã tăng. Tuy nhiên, Bộ Tài chính mới chỉ điều chỉnh đối với mức chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam theo thực tế mà chưa điều chỉnh mức premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc đầu trong nước về đến cảng theo thực tế rà soát.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến giá xăng dầu trong nước chưa phản ánh đầy đủ các chi phí kinh doanh xăng dầu, dẫn đến việc phân bố mức chiết khấu trong hệ thống kinh doanh xăng dầu bị hạn chế. Nhiều cửa hàng bán lẻ xăng dầu không có chiết khấu để bảo đảm bù đắp chi phí và duy trì hoạt động kinh doanh, bảo đảm cung ứng xăng dầu liên tục cho thị trường.
Từ thực trạng đó, để mức chiết khấu trong hệ thống phân phối xăng dầu được duy trì phù hợp, bảo đảm bù đắp chi phí và duy trì hoạt động kinh doanh, cung ứng xăng dầu cho thị trường, giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, Bộ Công Thương đề nghị Bộ Tài chính sớm rà soát và gửi thông báo áp dụng mức chi phí đưa xăng dầu trong nước về đến cảng và premium trong nước theo mức phù hợp với thực tế phát sinh thời gian vừa qua để bảo đảm tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu theo quy định hiện hành.
Gần đây nhất, ngay tại cuộc họp Tổ điều hành thị trường trong nước thường kỳ diễn ra ngày 31/8/2022, Tổ điều hành thị trường trong nước đã đề nghị Bộ Tài chính sớm rà soát và gửi thông báo cho Bộ Công Thương về việc áp dụng mức chi phí đưa xăng dầu trong nước về đến cảng và premium trong nước theo mức phù hợp với thực tế phát sinh thời gian vừa qua để bảo đảm tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu theo quy định hiện hành. Đây cũng là vấn đề đã được Hiệp hội Xăng dầu đề xuất rất nhiều lần nhưng chưa được giải quyết.
Gỡ khó cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu
Cùng với Bộ Công Thương, thời gian vừa qua, các doanh nghiệp ngành xăng dầu cũng nhiều lần có kiến nghị với Bộ Tài chính về vấn đề điều chỉnh các khoản chi phí trong công thức tính giá cơ sở.
Ngày 20/7/2022, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đã có Công văn số 440/HHXDVN-VP gửi Bộ Tài chính phân tích: Thông tư số 104/2021/TT-BTC ngày 18/11/2021 của Bộ Tài chính hướng dẫn phương pháp xác định yếu tố cấu thành trong công thức giá cơ sở xăng dầu quy định:
Khoản 4 Điều 6: “Định kỳ ngày 10 tháng 01, ngày 10 tháng 07 hàng năm (trường hợp trùng vào ngày nghỉ, ngày nghỉ lễ theo quy định thì lùi sang ngày làm việc tiếp theo), Bộ Tài chính thông bảo khoản premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng (nếu có) để Bộ Công Thương áp dụng, tính toán giả cơ sở".
Khoản 3 Điều 7: “Định kỳ trước ngày 01 tháng 07 hàng năm, Bộ Tài chính thông báo chi phí kinh doanh định mức để Bộ Công Thương áp dụng, tính toán trong công thức giả cơ sở xăng dầu.
Sau khi đến hạn định kỳ điều chỉnh theo quy định của Thông tư 104, Hiệp hội Xăng đầu Việt Nam nhận được thông tin phản ánh của các thương nhân đầu mối là thành viên của Hiệp hội như sau:
1/ Sáu tháng đầu năm 2022, do ảnh hưởng của địa chính trị khiến giá sản phẩm tăng cao, dẫn đến khoản premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng cũng tăng theo.
2/ Chi phí kinh doanh định mức của một số thương nhân đầu mối lớn theo kết quả kiểm toán năm 2021 tăng do những chi phí thực tế phát sinh hợp lý, hợp lệ tăng.
Tuy nhiên, theo thông tin từ các thương nhân đầu mối, đến thời điểm điều chỉnh định kỳ theo quy định của Thông tư 104, các khoản chi phí trên vẫn giữ nguyên và không được thay đổi cho phù hợp với thực tiễn, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu trong sáu tháng cuối năm 2022.
Xuất phát từ thực tiễn, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đã kiến nghị Bộ Tài chính hai nội dung: Điều chỉnh và phản ánh kịp thời các khoản chi phí tính toán trong công thức giá cơ sở xăng dầu phù hợp quy định của Thông tư 104 để giảm bớt áp lực cho các thương nhân đầu mối, đảm bảo cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xăng dầu có tích lũy và tái đầu tư.
Trường hợp định kỳ theo Thông tư 104 các khoản mục chi phí áp dụng tính toán trong công thức giá cơ sở xăng dầu vẫn giữ nguyên. Đề nghị Bộ Tài chính công khai các khoản mục chi phí này để làm căn cứ cho các thương nhân đầu mối thuyết minh với cơ quan quản lý Nhà nước lý do khách quan ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Mới đây, ngày 14/9/2022, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam cũng có Công văn số 1429/PLX-CSKD về việc chi phí kinh doanh xăng dầu gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính.
Công văn của Tập đoàn nêu rõ, các yếu tố cấu thành trong giá cơ sở như Premium, chi phí vận tải tạo nguồn trong nước, chi phí định mức... chưa được kết cấu đủ trong giá cơ sở từ chu kỳ điều hành giá ngày 11/7/2022 đến nay (theo quy định của Nghị định 95/2021/NĐCP ngày 01/11/2021 của Chính phủ) đã tạo ra khó khăn rất lớn đối với thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu trong việc chia sẻ thù lao/chiết khấu cho các thương nhân nhận quyền bán lẻ, thương nhân phân phối.
Hệ quả là rất nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu rơi vào tình trạng lỗ, không có đủ nguồn lực để bù đắp chi phí thực tế phát sinh; các thương nhân nhận quyền bán lẻ, thương nhân phân phối hoạt động cầm chừng, tiềm ẩn nguy cơ cao gây thiếu hụt, đứt gãy nguồn cung trên thị trường phân phối xăng dầu nội địa, gây bất ổn cho hoạt động sản xuất của nền kinh tế và nhu cầu thiết yếu của nhân dân.
Bên cạnh đó, thời điểm hiện nay, giá bán lẻ xăng dầu trong nước đã gần tiệm cận và tương đương giá bán lẻ cuối năm 2021, xu thế giá thế giới đang có chiều hướng giảm trong những tháng gần đây. Chỉ số CPI cũng được Chính phủ kiểm soát tốt (tháng 8/2022 chỉ số CPI chỉ tăng nhẹ 0,005% so với tháng 7/2022), trong đó tác động từ giá xăng dầu giảm là yếu tố quan trọng đóng góp kiểm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
Từ những yếu tố thuận lợi này, để đảm bảo ổn định nguồn cung xăng dầu cũng như bù đắp đủ chi phí kinh doanh và không phát sinh lỗ cho các thương nhân đầu mối, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, Petrolimex đề nghị Bộ Tài chính xem xét điều chỉnh theo hướng phản ánh đầy đủ các yếu tố cấu thành trong giá cơ sở như Premium, chi phí vận tải tạo nguồn trong nước, chi phí định mức... mà chưa được phản ánh đủ theo Nghị định 95/2021/NĐ-CP ngày 01/11/2021 của Chính phủ tại chu kỳ điều hành giá sớm nhất tiếp theo.
| Theo Nghị định số 95/2021/NĐ-CP ngày 01 tháng 11 năm 2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 3/9/2014 về kinh doanh xăng dầu: Chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức do Bộ Tài chính xác định và thông báo hàng năm để Bộ Công Thương áp dụng trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu. Các chi phí này đã được áp dụng từ năm 2014 nên các doanh nghiệp đánh giá đã không còn phù hợp với bối cảnh hiện tại |
