Tại buổi tọa đàm "Công bố Báo cáo Kinh tế Vĩ mô Quý II và 6 tháng đầu năm 2020" do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tổ chức ngày 21/7, vấn đề lựa chọn giải pháp, đối tượng được hỗ trợ nhằm kích cầu nền kinh tế được các chuyên gia “mổ xẻ”.
Theo TS Cấn Văn Lực, đề xuất cần mở rộng đối tượng doanh nghiệp (DN) được hỗ trợ không chỉ các DN vừa và nhỏ mà còn phải tập trung cho các DN lớn đang chiếm vị thế trong lĩnh vực thiết yếu. Cụ thể, nêu câu chuyện ngành hàng không, ông Lực đặt vấn đề: “Mặc dù đã khôi phục 80% đường bay nội địa nhưng doanh thu của ngành hàng không chỉ khôi phục được khoảng 50%, trong khi đó chi phí cố định của ngành này cực kỳ lớn. Kết quả khảo sát của chúng tôi cho thấy, hiện đã có 83 nước ra chính sách hỗ trợ cho ngành hàng không. Vậy Việt Nam tại sao lại không?”
 |
Cũng theo ông Lực, trong số 83 nước có chính sách hỗ trợ ngành hàng không, có khoảng 50% nước lựa chọn phương án cho vay vốn hỗ trợ. “Cho vay ở đây được hiểu dùng tiền ngân sách với lãi suất thấp. Tuy nhiên, vấn đề này liên quan tới dư địa chính sách tài khóa. Thâm hụt ngân sách là câu chuyện đang được đặt ra nhưng trong bối cảnh đại dịch, chúng ta phải chấp nhận để cứu việc làm, cứu DN. Đây cũng chính là nguồn thu cho ngân sách sau khi nền kinh tế phục hồi”, ông Lực nói và dẫn ra ví dụ quyết định giải cứu 3 ngân hàng từ 2007-2009 của Mỹ sau này đã mang lại cho Chính phủ nước này khoản lãi 30 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Đức Thành, cố vấn VEPR, tới nay mới có Vietnam Airlines lên tiếng xin hỗ trợ 12 nghìn tỷ đồng, còn lại các DN hàng không khác vẫn lặng yên. “Trước khi đòi hỏi bất cứ sự hỗ trợ nào, các DN phải nhìn lại mình, tự cứu mình đã. Hỗ trợ phải có nguyên tắc, kỷ luật tài chính chứ không thể dễ dãi cứ mang tiền công đi mà không rõ DN sử dụng đồng vốn ấy với mục đích gì”.
Tương tự, ông Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng VEPR cho rằng, trong đại dịch lần này, không chỉ hàng không mà nhiều lĩnh vực khác cũng ảnh hưởng nặng nề như du lịch, khách sạn lưu trú, dệt may, da giầy… Vậy nên dùng ngân sách hỗ trợ hàng không thì các lĩnh vực khác nhìn vào sẽ như thế nào? “Riêng với Vietnam Airlines, tôi cho rằng khả năng dòng tiền của họ còn tốt hơn rất nhiều các DN khác. Cụ thể từ đầu năm tới nay, họ tung ra gói bán vé trả trước. Thậm chí nếu hết năm, hết dòng tiền lại có thể bán được vé trả trước cho cả quý I, quý II năm sau. Đây là điều ngành dệt may hay da giầy không thể làm được”, ông Anh nói.
Theo vị Kinh tế trưởng, biện pháp hỗ trợ của nhà nước nên “đánh” vào chi phí tốt hơn là hỗ trợ về lợi nhuận. “Các biện pháp miễn giảm thuế phí hiện không công bằng đối với các DN làm ăn thua lỗ, ngừng hoạt động. Cần những gói hỗ trợ thiết thực hơn chẳng hạn chi phí thuê nhà xưởng, bến đỗ, lãi vay… hoặc cũng có thể dùng tiền ngân sách để trợ giá kích cầu”, ông Thế Anh nói và nhấn mạnh: “Trong các biện pháp hỗ trợ, việc dùng vốn vay ngân sách là biện pháp cuối cùng, khi không còn giải pháp nào khác. Bởi kèm theo đó là hàng loạt các công việc kiểm tra giám sát từ hoạt động quản trị tới lương thưởng lãnh đạo DN…”.
