Khi tổ chức ĐHCĐ bất thành cũng trở thành...quen thuộc
Họp đại hội cổ đông thường niên 2019 của Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu (Eximbank - EIB) sau 2 lần tổ chức vẫn chưa thể tiến hành vì những bất đồng giữa các nhóm cổ đông. Cụ thể, đầu tháng 11, Eximbank thông báo không tổ chức ĐHCĐ năm 2019 nữa và sẽ tổ chức ĐHCĐ thường niên 2020, dự kiến vào ngày 22-4-2020. Không lâu sau đó, NH lại thay đổi, sẽ tổ chức họp đại hội bất thường sớm hơn vào đầu tháng 3-2020.
Tuy nhiên không lấy gì làm lạ vì chuyện Eximbank tổ chức ĐHCĐ bất thành cũng đã trở thành chuyện quen thuộc trong giới ngân hàng. Câu chuyện đã diễn biến tương tự suốt từ năm 2015 đến nay, điều này gắn liền với sự chia rẽ nội bộ và tranh chấp chiếc ghế quyền lực.
Cụ thể, năm 2015 là thời điểm hội đồng quản trị (HĐQT) cũ của Eximbank hết nhiệm kỳ và phải bầu lại toàn bộ thành viên HĐQT cho nhiệm kỳ mới 2015-2020. Nhưng đến gần thời điểm đại hội, NH chưa nhận được văn bản chấp thuận của NHNN thông qua danh sách thành viên HĐQT, Ban kiểm soát (BKS) cho nhiệm kỳ mới, phải gia hạn thời gian tổ chức.
Năm 2016, tranh chấp vị trí trong HĐQT bắt đầu nổ ra khi 2 nhóm cổ đông lớn có tỷ lệ biểu quyết trên 10% yêu cầu HĐQT bổ sung tăng thêm thành viên nhưng không tìm được sự đồng thuận.
Tháng 3-2019, HĐQT Eximbank ban hành nghị quyết bầu bà Lương Thị Cẩm Tú, thành viên HĐQT, làm Chủ tịch HĐQT. Song ông Lê Minh Quốc, nguyên Chủ tịch HĐQT Eximbank, đã khởi kiện và yêu cầu Tòa án nhân dân TPHCM áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời dừng nghị quyết bầu bà Tú làm Chủ tịch HĐQT.
Đến ngày 22-5, HĐQT Eximbank lại ban hành nghị quyết bầu ông Cao Xuân Ninh, thành viên HĐQT, giữ chức vụ Chủ tịch HĐQT Eximbank nhiệm kỳ VI (2015 - 2020). Tháng 7-2019, ông Ninh gửi đơn từ chức.
Trong ĐHCĐ bất thường dự kiến tổ chức vào đầu tháng 3-2020, Eximbank sẽ lại tiếp tục câu chuyện nhiều năm qua là bầu bổ sung một thành viên HĐQT vào nhiệm kỳ VI (2015-2020). Và việc ai sẽ ngồi vào chiếc ghế quyền lực của Eximbank một cách vững chắc trong tương lai vẫn là một câu chuyện được giới ngân hàng quan tâm.
Vấn đề của Eximbank, vốn tồn tại từ nhiều năm nay, không phải yếu kém nghiệp vụ hay nợ xấu, mà là sự không đồng thuận, thống nhất, đoàn kết của các cổ đông lớn. Cứ vài tháng lại thấy có một đợt giao dịch thỏa thuận với khối lượng, giá trị cổ phiếu EIB tương đối lớn diễn ra.
Thêm vào đó là những lần cổ đông thưa kiện nhau ra tòa. Đã từng xảy ra chuyện Hội đồng quản trị Eximbank họp, miễn nhiệm chức chủ tịch của người đương nhiệm, cử người khác thay thế, rồi vài tuần sau, theo quyết định của tòa án, lại phục hồi chức vụ cho người bị bãi miễn.
Cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2020 của Eximbank sẽ bầu nhân sự mới cho nhiệm kỳ năm năm tiếp theo - một vấn đề còn nan giải hơn cuộc họp đại hội đồng thường niên những năm trước.
Một số cổ đông lớn của Eximbank sở hữu cổ phiếu đã nhiều năm và càng nắm giữ lâu họ càng đối mặt với thua lỗ nếu đầu tư bằng tiền vay mượn do lãi mẹ đẻ lãi con. Muốn “rút chân” ra, họ đợi cổ phiếu EIB lên giá. Còn cổ phiếu EIB thì không thể tăng được một khi cổ đông ngân hàng vẫn chưa đoàn kết, đồng lòng.
Liên tục tuột dốc, lợi nhuận trước thuế 9 tháng tăng trưởng âm
Từ một NH nổi tiếng với quy mô tài sản khủng và nằm trong nhóm câu lạc bộ ngàn tỷ (năm 2011 lập đỉnh với lãi thuần 5.304 tỷ đồng, lãi ròng sau thuế 3.039 tỷ đồng), Eximbank đã rơi khỏi nhóm 5 NHTMCP lớn nhất.
Năm 2015, tổng tài sản của nhà băng này giảm 22,5% do các khoản tiền gửi của các tổ chức tín dụng (TCTD) khác vào Eximbank đã giảm mạnh, chỉ còn 7.933 tỷ đồng, so với con số 41.043 tỷ đồng năm trước đó. Eximbank cũng thu hồi lại các khoản tiền gửi tại các TCTD khác, từ 39.463 tỷ đồng năm 2014, xuống 7.833 tỷ đồng năm 2015.
Năm 2016, Eximbank đạt 390 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế.
3 năm hoạt động dưới thời Chủ tịch Lê Minh Quốc, kết quả kinh doanh mảng tín dụng trở nên kém khả quan. Lợi nhuận thuần trước trích lập dự phòng rủi ro tín dụng vượt qua mốc ngàn tỷ, cụ thể giai đoạn 2016 - 2018 lần lượt đạt 1.480 tỷ đồng, 1.622 tỷ đồng và 1.551 tỷ đồng.
Trong năm 2017, nếu trừ đi khoản thu từ thương vụ thoái toàn bộ vốn tại Sacombank, lợi nhuận trước thuế sau dự phòng rủi ro năm 2017 chỉ hơn 19 tỷ đồng. Năm 2017 là năm đầu tiên sau 3 - 4 năm Eximbank trở lại với lợi nhuận đạt trên ngàn tỷ đồng.
Tuy nhiên, đầu năm 2018 xảy ra vụ bốc hơi tiền gửi của bà Chu Thị Bình và một vụ việc khác xảy ra tại Nghệ An gây chấn động thị trường. Cả năm, Eximbank phải trích lập dự phòng đến 390 tỷ đồng cho vụ việc này. Cộng với khoản trích bổ sung dự phòng trái phiếu 514 tỷ đồng, nhà băng đã lỗ nặng trong quý IV-2018. Theo đó, sau dự phòng, lợi nhuận rơi khỏi mốc ngàn tỷ, chỉ còn 827 tỷ đồng, đạt 51,7% kế hoạch lợi nhuận 2018.
9 tháng qua, hoạt động cũng chưa khởi sắc hơn. Báo cáo tài chính hợp nhất quý III-2019 cho thấy, dù giảm mạnh chi phí dự phòng rủi ro 69% xuống còn 100 tỷ đồng nhưng lợi nhuận trước thuế 9 tháng của Eximbank vẫn tăng trưởng âm (2,9%) so với cùng kỳ, chỉ đạt 1.103 tỷ đồng.
Về hoạt động, lợi nhuận thấp do tổng thu nhập hoạt động trong 9 tháng của Eximbank chỉ đạt 3.225 tỷ đồng, giảm 2,61% so với cùng kỳ, trong khi đó chi phí hoạt động của Eximbank vẫn tăng 9,2% lên 2.023 tỷ đồng. Điều này đẩy lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh giảm 17,5%, chỉ đạt 1.202 tỷ đồng.
Tại thời điểm 30/09/2019, tổng tài sản của EIB đạt hơn 158,596 tỷ đồng, tăng 4% so với đầu năm. Nguyên do cho vay khách hàng tăng tăng nhẹ 3%, trong khi tài sản có khác giảm đến 13%, các khoản lãi, phí phải thu giảm 6% và dự phòng rủi ro tài sản có tăng đến 37%.
Tiền gửi của khách hàng của EIB tại thời điểm kết thúc quý 3/2019 cũng đạt mức hơn 134,467 tỷ đồng, tăng 13% so với đầu năm.
Dư nợ cho vay khách hàng tăng 3% so với đầu năm, ghi nhận gần 107,433 tỷ đồng, tuy nhiên nợ xấu giảm 5% xuống còn 1,833 tỷ đồng. Cụ thể, nợ dưới tiêu chuẩn (nhóm 3) tăng 5% và nợ nghi ngờ (nhóm 4) tăng 19% so với đầu năm, nhưng nợ có khả năng mất vốn (nhóm 5) lại giảm 16%. Do đó, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay của EIB giảm xuống còn 1.71% so với mức 1.85% hồi đầu năm.
Mai Hương(T/H)/Sở hữu Trí tuệ
