Tìm hiểu chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở.

Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và/hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất.

Các loại thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh

Thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh tập trung

Ở thị trường tập trung, chứng khoán phái sinh được giao dịch tại các sở giao dịch chứng khoán. Tại đây, thông tin về sản phẩm và giao dịch được công bố rộng rãi, cập nhật thường xuyên để nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận nhất.

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất.

Nguyên tắc tiến hành các giao dịch chứng khoán phái sinh là nhất định và được thanh toán, bù trừ tập trung qua trung tâm thanh toán bù trừ.

Thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh phi tập trung (OTC)

Thị trường chứng khoán phái sinh phi tập trung là nơi người mua và người bán có thể trực tiếp trao đổi và mua bán với nhau hoặc có người làm trung gian. Các giao dịch sẽ không có địa chỉ cụ thể mà tiến hành qua các phương tiện liên lạc. Các thoải thuận mua bán sẽ được đảm phán trước đó giữa các bên liên quan.

Bạn có thể tiến hành thế chấp tài sản trên thị trường giao dịch phi tập trung nhằm giảm thiểu rủi ro đối tác. Và đây được xem là một hướng đi mới cho các sản phẩm tài chính mới hay các phát minh hay về tài chính có thêm có hội để phát huy, đến gần hơn với con người.

Thị trường Việt Nam triển khai loại chứng khoán phái sinh nào?

Hợp đồng tương lai của chứng khoán phái sinh dựa theo chỉ số VN30 index và HNX30 sẽ được niêm yết công khai trên sàn giao dịch chứng khoán. Và nó cũng là sản phẩm được phát triển và triển khi nhiều nhất hiện nay trên các giao dịch chứng khoán trong nước.

Để tham gia giao dịch chứng khoán phai sinh thì các nhà đầu tư cần liên hệ các công ty chứng khoán để mở tài khoản và là thành viên giao dịch. Và nhà đầu tư cần bơm tiền vào, khi đó thì cơ chế ký quỹ trên công ty chứng khoán phái sinh là 80% bằng tiền mặt và 20% bằng cổ phiếu trước mắt.

Quy định chung cần biết

Nộp ký quỹ chứng khoán phát sinh

Sau khi hoàn tất thủ tục đăng ký mở chứng khoán phát sinh bạn sẽ cần nộp ký quỹ trước khi tham gia giao dịch Hợp đồng tương lai. Bạn có thể nộp tiền trực tiếp vào tài khoản hoặc chuyển tiền từ chứng khoán cơ sở sang chứng khoán phát sinh qua các giao dịch trực tuyến, phần mềm sẽ tự động lưu thông tin của bạn.

Trong đó, ký quỹ là một trong những điểm khác biệt của giao dịch chứng khoán phái sinh so với giao dịch cổ phiếu. Ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh đóng vai trò như một khoản đặt cọc để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ của hai bên khi tham gia hợp đồng. Trung tâm lưu ký sẽ quy định tỉ lệ ký quỹ ban đầu cho mỗi loại hợp đồng khác nhau.

Tỉ lệ ký quỹ ban đầu do trung tâm lưu ký quy định sẽ nêu rõ nhà đầu tư phải ký quỹ bao nhiêu phầm trăm giá trị hợp đồng trước khi tham gia giao dịch chứng khoán phái sinh.

Nhà đầu tư không có đủ số tiền ký quỹ như yêu cầu có thể bị gọi ký quỹ, và phải nộp đầy đủ ký quỹ để có thể tiếp tục nắm giữ vị thế đối với Hợp đồng tương lai.

Thanh toán vào cuối ngày giao dịch

Việc hạch toán lỗ lãi sẽ được diễn ra vào 16 giờ chiều mỗi ngày. Nếu tài khoản phái sinh lỗ ròng bạn sẽ cần bổ sung quỹ trước 9 giờ sáng hôm sau để tiếp tục chơi chứng khoán phái sinh.

Trong trường hợp bạn có lãi từ chứng khoán này thì bạn cũng sẽ nhận được đầy đủ tiền lãi vào trước 9 giờ sáng ngày hôm sau.

Giao dịch trong ngày

Đó là việc nhà đầu tư theo dõi biến động chỉ số thị trường bằng chart realtime trên V-Pro và đặt lệnh. Chi tiết lệnh đặt của nhà đầu tư sẽ được gửi nhanh nhất tới Sở và sẽ được Sở trả kết quả về khi khớp lệnh. Sau khi khớp lệnh, nhà đầu tư đã nắm giữ vị thế ở Hợp đồng tương lai.

Theo dõi các chỉ số chứng khoán phái sinh khác

Nhà đầu tư chứng khoán phái sinh cần thường xuyên theo dõi Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ và Tỷ lệ tài khoản phái sinh để luôn đảm bảo tài khoản chứng khoán của mình an toàn.

Đây cũng là cách làm hay nhất để tránh những rủi ro không cần thiết khi tham gia đầu tư vào loại hình chứng khoán mới mẻ này.

Có thể thấy rằng cùng với tính thanh khoản chứng khoán, chứng khoán phái sinh đang mở ra kênh đầu tư mới cho những người muốn chơi chứng khoán và làm giàu với chứng khoán. Tuy nhiên, nó cũng đòi hỏi người chơi phải có tính cẩn trọng và tỷ mỷ cao độ để tránh những rủi ro về việc gặp lỗi ròng trong khi chơi chứng khoán.