Đây là đề xuất của nhóm nghiên cứu Đại học Kinh tế - Luật (UEL) - Đại học Quốc gia TP.HCM đưa ra ngày 6/9, khi công bố kết quả nghiên cứu “Kiến tạo động lực phục hồi kinh tế TP.HCM giai đoạn COVID-19 lần 4”. Nhóm kiến nghị nhiều chính sách phục hồi kinh tế tại TP.HCM khi kết thúc giãn cách.
Nhóm nghiên cứu nhận định kinh tế TP.HCM đã chịu tổn thất nghiêm trọng trong thời gian giãn cách, khiến cá nhân, hộ gia đình bị ảnh hưởng; lao động, việc làm suy giảm mạnh; doanh nghiệp kiệt quệ tài chính.
Nghiên cứu của nhóm dựa trên giả định là dịch sớm được kiểm soát trong tháng 9 và TP có thể quay trở lại "bình thường mới" trong tháng 10, cùng với đó là độ bao phủ vaccine đạt được đến quý 4/2021 là 70-80%.
Từ dữ liệu phân tích, nhóm nghiên cứu đưa ra ba kịch bản ước tính tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách năm 2021 của TP.HCM, ước tính cho thấy khả năng tăng trưởng suy giảm và cân đối ngân sách sẽ vô cùng căng thẳng.
“Nếu không có sự can thiệp kịp thời của nhà nước, tỉ lệ thất nghiệp của TP.HCM và khu vực phía Nam sẽ tăng mạnh trong thời gian tới. Do đó, tốc độ phục hồi kinh tế của TP.HCM phụ thuộc lớn vào tốc độ, quy mô của động lực hỗ trợ từ Chính phủ và TP.HCM”, nhóm nghiên cứu cho rằng tốc độ hồi phục kinh tế của TP.HCM phụ thuộc vào quy mô hỗ trợ của Chính phủ
Để chính sách hỗ trợ đạt hiệu quả tức thời, nhóm nghiên cứu cho rằng cần đặt mục tiêu ưu tiên tốc độ hỗ trợ, chấp nhận một sự sai lệch nhất định ở đối tượng thụ hưởng. Các gói hỗ trợ tập trung vào hai hướng:
Thứ nhất, hỗ trợ trực tiếp cho tổng cầu bằng cách cắt giảm thuế, tăng chi đầu tư, chi hỗ trợ việc làm, chi hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng thiết yếu, bảo đảm an sinh xã hội.
Thứ hai, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp, hạn chế đóng cửa, phá sản, chia sẻ chi phí, bảo lãnh và cho vay, cung cấp dòng vốn chi phí thấp.
Nhấn mạnh vai trò và vị trí quan trọng của nền kinh tế TP.HCM đối với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam cũng như cả nước, các chuyên gia của UEL cho rằng sự hỗ trợ nguồn lực từ ngân sách Trung ương cần đóng vai trò then chốt, bao gồm cả hỗ trợ tức thời trong ngắn hạn, cả hỗ trợ mang tính cấu trúc khi kết thúc giãn cách và tiếp tục kéo dài trong trung hạn.
Để kiến tạo phục hồi kinh tế TP.HCM, nhóm nghiên cứu đề xuất Quốc hội, Chính phủ áp dụng cơ chế đặc thù để kiến tạo động lực cho TP.HCM nhằm giúp quá trình hồi phục kinh tế diễn ra nhanh nhất có thể, tạo tác động lan tỏa kéo theo tăng trưởng của vùng kinh tế động lực phía Nam và cả nước.
"Giải pháp phát hành trái phiếu chính phủ trong điều kiện lãi suất trái phiếu chính phủ đang ở mức thấp và chuyển giao nguồn vốn này cho TP.HCM sử dụng với trách nhiệm trả lãi vay là có tính khả thi và đem lại hiệu quả đầu tư.
Ngoài ra, từ năm ngân sách 2022, kiến nghị trung ương cho phép tăng tỉ lệ điều tiết ngân sách TP.HCM từ 18% lên 23% và cho phép nâng trần nợ công của TP.HCM để có thể phát hành trái phiếu chính quyền đô thị, giúp TP.HCM có đủ nguồn lực cho đầu tư phát triển.
Song song với chính sách từ trung ương, nhóm cũng cho rằng TP.HCM cần thiết phải kiến tạo động lực thông qua gói hỗ trợ tái tạo việc với đề xuất hỗ trợ 25% lương tối thiểu vùng cho doanh nghiệp duy trì đạt ngưỡng tỉ lệ lao động, thiết lập chương trình kích cầu mới trên cơ sở chương trình hỗ trợ lãi suất đã rất thành công từ nhiều năm qua.
Trong quá trình này, TP tập trung xây dựng chợ đầu mối trực truyến, nâng cao năng lực hệ thống y tế, chú trọng đến tốc độ chuyển đổi số và gia tăng sự bền vững trong liên kết vùng cùng với các chính sách hỗ trợ mang tính tức thời cho cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp bị tổn thương nặng trong giai đoạn giãn cách.
Ước tính, quy mô gói hỗ trợ của TP.HCM khoảng 22.300 tỉ đồng, tương đương 1,7% GRDP của TP.HCM.
Trên phạm vi cả nước, nghiên cứu đã đề xuất các chính sách về an sinh xã hội, hỗ trợ tái tạo việc làm, chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa với các phương án khác nhau có quy mô tối thiểu 120.000 tỉ đồng và tối đa có thể lên đến 250.000 tỉ đồng (4% GDP).
Nhóm nghiên cứu đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò điều phối chính sách phục hồi kinh tế phải gắn đồng bộ với các chính sách khác như an sinh xã hội, y tế, phòng chống dịch, tiêm vaccine, lao động - việc làm, giao thông vận tải, giáo dục đào tạo... để đạt được sự thống nhất xuyên suốt, cả trong nhận thức và thực thi từ chính quyền cấp phường/xã, quận huyện cho đến cấp thành phố, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước.
"Đảm bảo được tính nhất quán của các chính sách thậm chí còn có tầm quan trọng hơn so với các chính sách hỗ trợ khẩn cấp", nhóm nghiên cứu lưu ý.
