“Thanh tra dược có 5 ông mà 6.000 nhà thuốc thì không biết làm kiểu gì?”

Đã quản lý nhà nước thì phải có thanh tra

Chiều 26/5, Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Thảo luận nội dung này, tại tổ 2, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho hay, ông ủng hộ tiếp tục tổ chức thanh tra theo hệ thống hành chính như hiện nay, tức duy trì thanh tra cấp huyện - vấn đề đang nhận nhiều ý kiến khác nhau của các đại biểu quốc hội cả trên nghị trường lẫn các phiên họp tổ.

“Tôi đã từng có thời kỳ làm thanh tra, ít nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực này”, Chủ tịch nước nói và nhấn mạnh rằng, việc phân cấp, giao quyền rất lớn cho địa phương nhiều nội dung của quản lý nhà nước cần có bộ máy để kiểm tra, đôn đốc.

Về tổ chức thanh tra theo ngành, lĩnh vực, Chủ tịch nước cũng đồng tình với đề xuất thành lập thanh tra tổng cục, cục. “Đã quản lý nhà nước thì phải có thanh tra. Tổng cục, cục có chức năng quản lý nhà nước thì phải có thanh tra. Tôi ủng hộ, nhưng bộ máy làm sao cho gọn nhẹ”, Chủ tịch nước nêu rõ.

Tuy nhiên, với thanh tra sở, Chủ tịch nước cho rằng “ít có vụ việc Thanh tra sở làm được”, thường “ngồi chơi, xơi nước”. Vậy nên tính toán kỹ để tổ chức này gọn nhẹ nhưng có hiệu lực.

Chủ tịch nước đặt vấn đề: “Tại sao thanh tra không giải quyết được một số việc? Vì đoàn thanh tra quá dễ dãi trong việc tiếp xúc với các đối tượng thanh tra. Nếu không có cơ chế quản lý chặt chẽ đoàn thanh tra thì khó có thể phát hiện ra những vấn đề lớn của thanh tra”.

Chủ tịch nước nói và cho biết khi còn là Thủ tướng đã ý kiến với Tổng Thanh tra Lê Minh Khái lúc ấy, giờ là Phó Thủ tướng, rằng phải tăng cường quản lý đoàn thành tra.

“Đoàn thanh tra lỏng lẻo, đơn giản, tự do giao du, đơn giản trong quản lý thì không được”, Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Phòng mạch 20 năm không thấy bóng dáng thanh tra

Cũng thảo luận về nội dung này, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (đoàn Tp.HCM) nói rằng, thanh tra là một vũ khí hữu hiệu, việc quan trọng nhất là phải thanh tra giám sát được ngoài thị trường, ngoài xã hội đang có chuyện gì xảy ra, để phát hiện xử lý sai phạm.

Tuy nhiên, khi tiến hành sửa đổi Luật thì lại sợ hệ thống tiêu cực, tìm mọi cách để ràng buộc. “Đôi khi xây luật, tôi có cảm giác rằng chúng ta đang thiên về giám sát lực lượng, đội ngũ thanh tra đó”, bà Lan chia sẻ.

Với lực lượng thanh tra hiện nay, đặc biệt thanh tra về phía sở ngành, bà Lan nhìn nhận, lực lượng này còn quá ít về lực lương.

Lấy dẫn chứng về khoảng thời gian 10 năm làm Phó Giám đốc Sở Y tế Tp.HCM, bà Lan cho biết, lực lượng thanh tra ngành y tế thành phố cũng chỉ để thanh tra nội bộ, thanh tra phòng chống tham nhũng hoặc lâu lâu thì một vài sự việc đề xuất.

“Có những cơ sở y tế, phòng mạch 20 năm trời không bao giờ thấy bóng dáng thanh tra. Thử hỏi, thanh tra dược có 5 ông mà 6.000 nhà thuốc thì không biết làm kiểu gì. Thanh tra y cũng cỡ đó, bởi với số lượng thanh tra ít ỏi thì không thể nào làm nổi”, bà nói và cho biết, lực lượng thanh tra quận, huyện rất ít và trông chờ nhiều vào mô hình thanh tra liên ngành.

Nhưng thực tế, mô hình thanh tra liên ngành lại có hạn chế về mặt chuyên môn. “Anh em rất nhát tay, vì không được đào tạo kỹ về mặt thanh tra này”, bà Lan nói.

“Tôi đồng ý không nên bỏ cấp thanh tra huyện, nhưng phải xem lại biên chế, tính toán cho phù hợp, trình độ xã hội, sự tuân thủ của người hành nghề, thực hiện đúng với những gì đã cam kết”, nữ đại biểu bày tỏ.

Ngoài ra, bà Lan cũng nhận xét việc “thanh tra theo kế hoạch là cái hết sức phi lý”. “Chúng ta làm công văn gửi đơn vị, thông báo thời gian sẽ tiến hành thanh tra họ. Rõ ràng điều này là không thực tế, không thực sự ngăn chặn được vi phạm”, bà Lan đánh giá.

Cũng như vậy, dù chủ trương hoạt động thanh, kiểm tra không chồng chéo, không gây phiên hà cho doanh nghiệp, chỉ thanh tra mỗi đơn vị, mỗi năm 1 lần là đúng. Nhưng để chặt chẽ, theo bà Lan, cần quy định rõ việc này chỉ áp dụng với thanh tra theo kế hoạch. Còn khi có dấu hiệu vi phạm thì vẫn thanh tra đột xuất, xử lý như bình thường.

Cũng theo chia sẻ của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Luật Thanh tra (sửa đổi) nên nghĩ đến mô hình, những biên chế của các sở ngành làm sao để vừa đáp ứng yêu cầu là thanh tra viên có chuyên môn, được đào tạo bài bản, có trách nhiệm đồng thời phải gắn với địa phương.

“Cần phải làm cho công tác thanh tra có hiệu quả, thực tế và có được sự giám sát để không phải lo lắng”, bà Lan trăn trở.