Cụ thể, Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) cho biết, Việt Nam chính thức áp thuế chống bán phá giá 47,64% đối với một số sản phẩm đường từ Thái Lan thời hạn 5 năm (tính từ ngày 16/6/2021). Do đó, lượng đường nhập khẩu từ Thái Lan đã giảm đáng kể, từ mức bình quân là 110.000 tấn năm 2020, tới nay chỉ còn khoảng 28.000 tấn (giảm 75%). Giá đường trong nước tăng, đồng thời giá thu mua mía cũng có sự điều chỉnh từ 100.000 đến 200.000 đồng/tấn
Tuy nhiên, thời gian qua vẫn tiếp tục xảy ra hiện tượng bất thường trong nhập khẩu đường vào Việt Nam từ một số quốc gia ASEAN. Cụ thể, trong 6 tháng năm, lượng đường nhập khẩu từ Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar, Indonesia vào Việt Nam đạt gần 400 nghìn tấn (tăng gấp 10 lần so cùng kỳ năm ngoái). Trong khi, ngành mía đường tại những quốc gia này hoàn toàn không có năng lực để có thể xuất khẩu vào Việt Nam.
 |
Trước tình hình trên, VSSA cũng đưa ra nhận định, đây là dấu hiệu rõ ràng của động thái lẩn tránh thuế chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, khi cả 5 nước trên đều có nhập khẩu đường từ Thái Lan. Bản chất lượng đường nhập khẩu vào Việt Nam từ 5 nước ASEAN nêu trên đều có liên quan xuất xứ từ Thái Lan. Toàn bộ số lượng đường nhập khẩu chỉ chịu thuế 5% so với mức thuế lẽ ra phải đóng là 33,88% và 48,88% tùy theo loại đường.
Thực tế cho thấy, trong 2 quý đầu năm 2021, lượng đường nhập khẩu vào nước ta lên đến 781.334 tấn với tổng giá trị 367.212.517 USD. Các chuyên gia trong ngành mía đường nhận định, đây là con số kỷ lục chưa từng có trong ngành đường Việt Nam.
Đáng chú ý, nhu cầu về đường đã xuống đến mức thấp nhất trong 2 tháng gần đây dưới tác dụng của dịch bệnh dẫn đến việc giãn cách xã hội, hạn chế hàng hóa lưu thông. Trong bối cảnh hiện tại, các loại đường có nguồn gốc nhập khẩu hoàn toàn làm chủ thị trường và nguồn cung đường đang đủ cung ứng cho nhu cầu thị trường.
Ngoài ra, trong tháng 7/2021, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp tại các tỉnh phía Nam đã dẫn đến việc giãn cách xã hội, hạn chế hàng hóa lưu thông nên các hoạt động gian lận thương mại đường nhập lậu lắng xuống. Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy đây chỉ là tạm thời bởi lượng đường Thái Lan vẫn tiếp tục nhập khẩu vào Campuchia và Thái Lan với mức độ lớn hơn so với cùng kỳ. Lượng đường này hầu như chỉ phục vụ cho hoạt động nhập lậu và nhập lẩn tránh phòng vệ thương mại vào Việt Nam.
Ông Nguyễn Văn Lộc, quyền Tổng thư ký VSSA cho hay, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người trồng mía và doanh nghiệp sản xuất đường trong nước, hiện hiệp hội cơ bản đã hoàn thành hồ sơ gửi lên Cục Phòng vệ Thương mại, kiến nghị việc điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá từ 5 nước ASEAN là Indonesia, Malaysia, Myanma, Lào và Campuchia.
VSSA dự báo tháng 8/2021, nguồn cung từ nhập khẩu sẽ tiếp tục đưa đường vào thị trường thông qua nhập khẩu trực tiếp từ Thái Lan, từ các nước Asean và đường gian lận thương mại qua biên giới Tây Nam.
