Năm 2020, trong khi hầu hết hoạt động kinh tế xã hội bị ngưng trệ, thương mại nội địa - quốc tế bị gián đoạn, nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm hoạt động sản xuất kinh doanh, thậm chí đóng cửa, giải thể do tác động của đại dịch Covid-19, thì lĩnh vực thương mại điện tử ghi nhận những tín hiệu tích cực trái ngược. Số liệu thống kê chưa đầy đủ của Bộ Công thương và Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho thấy, tốc độ tăng trưởng ngành thương mại điện tử năm 2020 có thể đạt mức 30%, với tổng giá trị đạt hơn 15 tỷ USD.
 |
| Ngăn chặn hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử. Ảnh minh họa |
Cụ thể, Covid-19 trở thành chất xúc tác làm thay đổi mạnh mẽ hành vi người tiêu dùng – mọi người nhanh chóng chuyển mạnh từ mua sắm trực tiếp sang mua sắm trực tuyến. Nhờ đó, ngay cả trong giai đoạn cao điểm của dịch bệnh, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này vẫn giữ nguyên được đội ngũ nhân sự và lượng giao dịch, sau đó sớm tuyển dụng thêm nhân sự, phục vụ tăng tốc kinh doanh.
“Covid-19 là cú huých đáng kể với thương mại điện tử. Nhiều doanh nghiệp trước đây chưa từng bán trực tuyến nay đã bán trực tuyến, nhiều người chưa bao giờ mua hàng trực tuyến nay đã mua hàng trực tuyến. Covid-19 nhìn theo hướng tích cực là đã thúc đẩy chuyển đổi số. Thêm vào đó là Quyết định 645 của Chính phủ, với kế hoạch tổng thể phát triển Thương mại điện tử 2021-2025, với nhiều mục tiêu cụ thể. Tôi cho rằng với sự đồng lòng, mục tiêu của Chính phủ, doanh nghiệp, đây sẽ là cú huých phát triển thương mại điện tử của chúng ta”, ông Đặng Hoàng Hải – Cục trưởng Cục thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công Thương nhấn mạnh.
Thế nhưng, bên cạnh những cá nhân, doanh nghiệp làm ăn chân chính thì ngay chính thời điểm dịch bệnh diễn ra phức tạp, hay trong hàng loạt các sự kiện: Ngày mua sắm trực tuyến online Friday, Black Friday, sự kiện siêu sale nhân dịp sinh nhật một số sàn thương mại điện tử… cho thấy, nhiều cá nhân, doanh nghiệp đã và đang lợi dụng đặc thù của hình thức mua bán này là người tiêu dùng không được trực tiếp trải nghiệm, đánh giá sản phẩm trước khi thanh toán, nhận hàng, trà trộn hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, thậm chí là hàng cấm… gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Trước thực tế trên, cơ quan chức năng đã có những giải pháp cho vấn đề như: tổ chức Lễ ký cam kết “Nói không với hàng giả trong Thương mại điện tử” hay phát triển “Hệ thống quản lý và giải quyết phản ánh, khiếu nại, tranh chấp trực tuyến trong thương mại điện tử: online.gov.vn”. Gần đây nhất là các văn bản hướng dẫn yêu cầu các thương nhân, tổ chức sở hữu website và ứng dụng thương mại điện tử phải kiểm tra, rà soát, gỡ bỏ các hàng hóa vi phạm… Nhưng tình hình chưa có nhiều cải thiện. Sự thiếu minh bạch và thiếu trung thực của các thương nhân vẫn là bài toán khó khăn, nan giải nhất trong nỗ lực lành mạnh hóa và phát triển bền vững xu hướng thương mại điện tử.
“Cơ quan chức năng và Chính phủ cần thúc đẩy nhanh hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt để thúc đẩy mua bán trực tuyến. Và cũng cần quan tâm thay đổi thói quen người tiêu dùng bằng cách tăng cường các hoạt động tạo niềm tin cho họ”, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nêu ý kiến.
Ngoài vấn đề “niềm tin của người tiêu dùng”, các lí do khác bao gồm: hệ thống thanh toán điện tử chưa thuận lợi, hoạt động vận tải giao nhận hàng hóa chưa đáp ứng yêu cầu, nhân lực hiểu rõ và tham gia vận hành hệ thống thương mại điện tử còn thiếu, cơ sở hạ tầng thiết yếu chưa đồng bộ… cũng là những điểm yếu, có nguy cơ kìm hãm tiềm năng phát triển thương mại điện tử thời gian tới. Các chuyên gia cho rằng cần sớm có “một chiến lược lan toả” - giúp duy trì năng lực sẵn có, mới mong tăng tốc, phát triển bền vững toàn ngành như kỳ vọng, đóng góp vào tăng trưởng chung.
Theo Chất lượng Việt Nam Online
