Giao dịch ký quỹ là gì? Những điều mà nhà đầu tư chứng khoán cần biết

Giao dịch ký quỹ (Margin) là gì?

Giao dịch ký quỹ /đòn bẩy tài chính (Margin) là dịch vụ cho phép nhà đầu tư vay tiền với tỷ lệ hỗ trợ nào đó của công ty chứng khoán mua cổ phiếu có sử dụng hạn mức tín dụng bằng cách thế chấp tài sản đảm bảo.

Trong đó:

Tài sản đảm bảo: là toàn bộ tài sản có trong tài khoản chứng khoán của bạn bao gồm: tiền mặt, chứng khoán, cổ tức, quyền mua cổ phiếu và các tài sản khác được công ty chứng khoán chấp nhận

Tỷ lệ nợ ( tín dụng ): là tỷ lệ phần trăm giữa Tổng dư nợ vay/ Tổng giá trị được phép vay của chứng khoán ký quỹ. Giao dịch ký quỹ chỉ được thực hiện khi giao kết hợp đồng với công ty chứng khoán.

Tỷ lệ ký quỹ (tỷ lệ hỗ trợ) thường cao nhất cho một tài khoản chứng khoán hoặc mã chứng khoán là 50%, thấp nhất là 0%.

• Tỷ lệ hỗ trợ 50% ( 1:1) tức là với 1 giá trị mua là 100 triệu, tối đa nhà đầu tư phải bỏ ra 50triệu và đi vay 50triệu còn lại.
• Tỷ lệ hỗ trợ 0% tức là nhà đầu tư phải dùng tiền thật để mua chứng khoán.

Giao dịch ký quỹ là phương thức giao dịch tài sản bằng cách sử dụng các khoản quỹ do bên thứ ba cung cấp. So với các tài khoản giao dịch thông thường, tài khoản ký quỹ cho phép các nhà giao dịch tiếp cận được số vốn lớn hơn, cho phép họ nâng cao vị thế của mình. Về cơ bản, giao dịch ký quỹ tăng giá trị kết quả giao dịch để các nhà giao dịch có thể nhận được lợi nhuận lớn hơn trên các giao dịch thành công.

Giao dịch ký quỹ trên thực tế là vay tiền để mua chứng khoán.

Nói cách khác, bằng hình thức này, bạn có thể nâng cao khả năng mua chứng khoán của bạn bằng tiền đi vay mượn. Vì là đi vay tiền nên bạn sẽ phải chịu lãi suất trên số tiền vay mượn. Các chứng khoán trong tài khoản margin sẽ trở thành tài sản thế chấp cho các khoản vay.

Không phải tất cả chứng khoán đều được các nhà môi giới cung cấp dịch vụ margin, mà thông thường chỉ thuộc một danh sách giới hạn được chọn lựa. Nhà môi giới làm điều này nhằm để kiểm soát rủi ro.

Giao dịch ký quỹ chứng khoán, thông thường có hai vị thế chính. Đó là vị thế mua ký quỹ và bán ký quỹ.

• Thứ nhất: Mua ký quỹ (Long position - Mua trước Bán sau) chứng khoán là hình thức nhà đầu tư mua chứng khoán bằng cách vay thêm tiền từ công ty chứng khoán. Và nhà đầu tư phải có nghĩa vụ hoàn trả số nợ và các khoản lãi vay, chi phí phát sinh khác từ hoạt động giao dịch theo ký kết trong hợp đồng.

• Thứ hai: Bán ký quỹ (Short position - Bán trước Mua sau) là hình thức nhà đầu tư vay chứng khoán khoán từ chứng khoán của công ty chứng khoán để bán và nhà đầu tư phải có nghĩa vũ hoàn trả lại số chứng khoán đã vay của cônh ty chứng khoán cùng với các khoản phát sinh từ hợp đồng liên quan. Hiện TTCK Việt Nam chưa cho phép hình thức giao dịch này

Cách thức hoạt động của giao dịch ký quỹ?

Khi giao dịch ký quỹ được bắt đầu, người giao dịch sẽ được yêu cầu cam kết tỷ lệ phần trăm của tổng giá trị đơn hàng. Khoản đầu tư ban đầu này được gọi là ký quỹ và nó liên quan chặt chẽ đến khái niệm đòn bẩy. Nói cách khác, tài khoản giao dịch ký quỹ được sử dụng để tạo giao dịch có đòn bẩy và đòn bẩy mô tả tỷ lệ vốn vay so với ký quỹ. Ví dụ: để mở giao dịch 100.000 đô la với tỷ lệ đòn bẩy 10:1, một nhà giao dịch sẽ cần phải cam kết 10.000 đô la vốn của họ.

Dĩ nhiên, các sàn giao dịch và thị trường khác nhau cung cấp một bộ quy tắc và tỷ lệ đòn bẩy riêng biệt. Ví dụ, trong thị trường chứng khoán, 2:1 là tỷ lệ điển hình, trong khi hợp đồng tương lai thường được giao dịch ở mức đòn bẩy 15:1. Đối với môi giới Forex, giao dịch ký quỹ thường được đòn bẩy theo tỷ lệ 50:1, nhưng trong một số trường hợp cũng sử dụng cả tỉ lệ 100:1 và 200:1. Trong thị trường tiền điện tử, các tỷ lệ này thường dao động từ 2:1 đến 100:1 và cộng đồng giao dịch thường sử dụng thuật ngữ ‘x’ (2x, 5x, 10x, 50x, v.v.).

Giao dịch ký quỹ có thể được sử dụng để mở cả hai vị thế dài và ngắn. Vị thế dài cho thấy giả định rằng giá của tài sản sẽ tăng lên, trong khi vị thế ngắn phản ánh điều ngược lại. Trong khi vị thế ký quỹ được mở, tài sản của người giao dịch đóng vai trò là tài sản thế chấp cho các khoản vay. Các nhà giao dịch cần hiểu rõ điều này, vì hầu hết các nhà môi giới đều có quyền bán giải chấp các tài sản này trong trường hợp thị trường di chuyển ngược lại vị thế của họ (trên hoặc dưới một ngưỡng nhất định).

Chẳng hạn, nếu một nhà giao dịch mở một vị thế đòn bẩy dài, họ có thể bị yêu cầu gửi thêm tiền vào tài khoản ký quỹ khi giá giảm đáng kể. Cuộc gọi ký quỹ xảy ra khi một nhà giao dịch được yêu cầu gửi thêm tiền vào tài khoản ký quỹ của họ để đạt được các yêu cầu giao dịch ký quỹ tối thiểu. Nếu nhà giao dịch không làm như vậy, cổ phần của họ sẽ tự động được thanh lý để bù lỗ. Thông thường, điều này xảy ra khi tổng giá trị của tất cả các cổ phiếu trong tài khoản ký quỹ, còn được gọi là ký quỹ thanh khoản, giảm xuống dưới mức tổng yêu cầu ký quỹ của sàn giao dịch hoặc nhà môi giới cụ thể đó.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm rõ ràng nhất của giao dịch ký quỹ là nó có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn do giá trị tương đối lớn hơn của các vị thế giao dịch. Ngoài ra, giao dịch ký quỹ có thể hữu ích cho việc đa dạng hóa khoản đầu tư, vì các nhà giao dịch có thể mở nhiều vị thế với các khoản đầu tư tương đối nhỏ. Cuối cùng, có một tài khoản ký quỹ có thể giúp các nhà giao dịch dễ dàng mở các vị thế một cách nhanh chóng mà không phải chuyển một khoản tiền lớn vào tài khoản của họ.

Bất chấp tất cả những ưu điểm này, giao dịch ký quỹ cũng có những nhược điểm rõ ràng như là tăng thua lỗ cũng giống như cách nó có thể tăng lợi nhuận. Không giống như giao dịch trong ngày thông thường, khi thực hiện giao dịch ký quỹ, nhà giao dịch có thể chịu mức thua lỗ vượt quá khoản đầu tư ban đầu, do đó, nó được coi là phương thức giao dịch có rủi ro cao. Tùy thuộc vào số lượng đòn bẩy của một giao dịch, kể cả một sự sụt giảm nhỏ trong giá thị trường cũng có thể gây ra tổn thất đáng kể cho các nhà giao dịch. Vì lý do này, các nhà đầu tư, những người quyết định sử dụng phương thức giao dịch ký quỹ, cần sử dụng các chiến lược quản lý rủi ro phù hợp và các công cụ giảm thiểu rủi ro, chẳng hạn như các lệnh dừng giới hạn.

Giao dịch ký quỹ: Rủi ro và cơ hội

Giao dịch ký quỹ về bản chất là sử dụng đòn bẩy trong hoạt động đầu tư chứng khoán.

Rất dễ hiểu, nếu hoạt động đầu tư của bạn có hiệu quả, mức sinh lời từ khoản đầu tư có thể tăng lên gấp bội so với việc chỉ sử dụng vốn tự có.

Và đương nhiên, rủi ro cũng không hề nhỏ. Trong trường hợp thua lỗ, mất mát của bạn cũng sẽ cao hơn rất nhiều so với bình thường.

Điều này hàm ý rằng hoạt động giao dịch ký quỹ là cực kỳ rủi ro và không phù hợp với số đông nhà đầu tư.

Hoạt động này cũng được xem là “thủ phạm” kích hoạt đà bán tháo rất nhiều lần và khiến thị trường chứng khoán Việt Nam chao đảo.

Ngoài ra, hợp đồng giao dịch ký quỹ thường có các quy định phức tạp và đôi khi lắt léo. Vì vậy, bạn nên đọc kỹ hợp đồng này trước khi ký.

Mỗi loại hình nghiệp vụ đều có những lợi ích và hạn chế nhất định. Việc thực hiện loại hình nghiệp vụ nào đều phải căn cứ chính vào xu thế thị trường để đưa ra quyết sách phù hợp.