Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP.Hải Phòng tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý.
Theo đó, qua thanh tra 18 dự án sử dụng đất, cơ quan thanh tra chỉ ra nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong quá trình triển khai, thực hiện.
Điển hình như, dự án đầu tư xây dựng nhà máy phân bón NPK (ở xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên) do Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp GFS Việt Nam - nằm trong hệ sinh thái GFS Group của doanh nhân Phạm Thành Công làm chủ đầu tư, được Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Mục tiêu của dự án nhằm đáp ứng nhu cầu phân bón phục vụ sản xuất nông nghiệp với công suất 360.000 tấn/năm, tiến độ thực hiện phân làm 2 giai đoạn.
Ngày 4/10/2016, UBND TP Hải Phòng quyết định cho phép Công ty cổ phần GFS Việt Nam thuê đất để xây dựng nhà máy. Sở Tài nguyên và Môi trường cũng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ký hợp đồng thuê đất cho doanh nghiệp, hình thức thuê trả tiền hàng năm.
Dự án sau đó được UBND huyện Thủy Nguyên phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Quy hoạch này phù hợp với điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố đến năm 2025, tầm nhìn 2050…
Đến thời điểm thanh tra, Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp Việt Nam GFS, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính về tiền thuê đất đến hết năm 2023.
Tuy nhiên, qua kiểm tra, TTCP thấy còn một số hạn chế, thiếu sót như các công trình xây dựng dự án đều không có giấy phép.
Theo cơ quan thanh tra, dự án còn chậm tiến độ, không đạt mục tiêu, hiện đã tạm dừng hoạt động; báo cáo ngày 6/3/2024 thể hiện công ty mới đầu tư dây chuyển, chạy thử với tổng chi phí hơn 14 tỷ đồng (đạt 3,55% tổng mức đầu tư); từ năm 2017 đến nay, dự án dừng hoạt động, không triển khai tiếp (chậm 7 năm theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã được cấp.
Ngày 14/12/2016, Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng xử phạt hành chính số tiền 7,5 triệu đồng chủ đầu tư vì không lưu trữ đầy đủ hồ sơ chất lượng công trình xây dựng dự án. Sở Kế hoạch và Đầu tư Hải Phòng trong tháng 11/2023 cũng kiểm tra và xử phạt Công ty cổ phần Phát triển nông nghiệp GFS Việt Nam 85 triệu đồng, do chưa thực hiện đúng tiến độ.
Trái lại, từ 2016 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường chưa thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của Công ty GFS Việt Nam nên không có kiến nghị UBND Thành phố có biện pháp xử lý theo quy định Luật Đất đai.
Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn "bêu tên" hàng loạt dự án khác như: Làng Việt kiều Quốc tế tại P.Vĩnh Niệm, Q.Lê Chân, do Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Anh làm chủ đầu tư. Tại dự án này, Thanh tra Chính phủ nhận định dự án này chấp thuận chủ trương đầu tư mà không thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo pháp luật về nhà ở.
Đến thời điểm thanh tra, dự án đã cơ bản hoàn thành, chủ đầu tư đã thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất với Nhà nước, đã bán chuyển nhượng nhà, đất cho hộ gia đình, cá nhân.
Việc đấu thầu dự án có sử dụng đất nhằm lựa chọn chủ đầu tư có năng lực thực hiện dự án, thời điểm lựa chọn chủ đầu tư chưa liên quan tới việc tính giá đất khi được giao đất, cho thuê đất.
Để đảm bảo ổn định cho người dân mua nhà ở lâu dài, tránh phát sinh khiếu kiện phức tạp, đông người, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP.Hải Phòng căn cứ vào các quy định của pháp luật để rà soát các thủ tục pháp lý của dự án đảm bảo phù hợp với pháp luật và thực tiễn.
Đồng thời, rà soát lại nghĩa vụ tài chính đất đai, xác định lại tiền sử dụng đất đảm bảo tính đúng, tính đủ theo quy định của pháp luật, không để thất thoát ngân sách Nhà nước.
Qua kiểm tra, rà soát và thực hiện kết luận thanh tra, nếu phát hiện có vi phạm pháp luật về hình sự thì chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định.
Một dự án khác là tòa nhà Matexim Hải Phòng Plaza tại số 20 đường Trần Phú, Q.Ngô Quyền, do Công ty Cổ phần Matexim Hải Phòng - Animex làm chủ đầu tư.
Kết quả thanh tra cho thấy, UBND TP.Hải Phòng có quyết định cho chủ đầu tư thuê để xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê, căn hộ để bán và cho thuê nhưng chưa thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất thực hiện dự án.
Điều này không đúng quy định luật Đất đai, dẫn đến chưa xác định được tiền sử dụng đất theo mục đích của dự án. Cục thuế thành phố vẫn đang xác định tiền thuê đất hàng năm theo mục đích sử dụng cũ.
Đến thời điểm thanh tra, dự án chậm tiến độ đầu tư, chưa được UBND thành phố phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Với những tồn tại nêu trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP.Hải Phòng kiểm tra, rà soát lại thủ tục pháp lý về đất đai, đầu tư, liên doanh, liên kết; thực hiện đúng trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất; xác định tiền sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính về đất theo đúng mục đích được giao.
Qua kiểm tra, rà soát và thực hiện kết luận thanh tra, nếu phát hiện có vi phạm pháp luật về hình sự thì chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định.
Theo kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ còn kiến nghị UBND TP.Hải Phòng chỉ đạo kiểm tra, rà soát, xác định lại và thu bổ sung về ngân sách (nếu có) tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tại các lần giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng làm thay đổi cơ cấu sử dụng đất đối nhiều dự án.
Cụ thể dự án xây dựng khu nhà ở tại xã Lê Thiện; dự án Làng Việt kiều Quốc tế; dự án Khu nhà ở thương mại tại 85 đường vòng Cầu Niệm; dự án Khu nhà ở tại phường Nam Hải; dự án Khu đô thị mới Hoàng Huy Green River và dự án Khu dân cư tại TT.Vĩnh Bảo...
Cùng với đó, UBND thành phố chỉ đạo các cơ quan có liên quan đôn đốc chủ đầu tư dự án Cụm công nghiệp TT.Tiên Lãng, dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất giày dép tại Lô CN5 thuộc Cụm công nghiệp TT.Tiên Lãng nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa còn nợ ngân sách.
Khẩn trương chỉ đạo xác định, thu tiền thuê đất từ khi giao đất cho đến khi UBND thành phố thu hồi đất do nhà đầu tư tự nguyện trả lại đất đối với dự án nhà máy chế biến rau củ quả tại Lô CN4 thuộc Cụm công nghiệp TT.Tiên Lãng do Công ty TNHH Haphofood làm chủ đầu tư.
Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị chỉ đạo Công ty Cổ phần thương mại Nam Sông Cấm khẩn trương thực hiện dự án Công viên hai đầu cầu Bính (giai đoạn 1) phía bờ nam Sông Cấm theo đúng tiến độ đầu tư; có biện pháp xử lý nghiêm việc chậm tiến độ nếu không có lý do khách quan.
Thanh tra Chính phủ kết luận, để xảy ra hạn chế, thiếu sót tại các dự án vừa nêu có trách nhiệm của chủ tịch, phó chủ tịch UBND TP.Hải Phòng, hội đồng thẩm định giá đất TP.Hải Phòng thời kỳ có liên quan. Cùng đó là lãnh đạo các sở, ngành, cục thuế, lãnh đạo các quận, huyện thời kỳ có liên quan…
Cơ quan thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP.Hải Phòng tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý.
Đồng thời chỉ đạo thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương và các tổ chức, cá nhân nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân có liên quan, từ đó xác định hình thức xử lý theo quy định pháp luật.
