Hiện nay, món chay có màu sắc bắt mắt, hương vị hấp dẫn cùng tên giả đồ mặn như: đùi gà chiên, gỏi mắm, thịt kho... Nhưng không phải ai cũng biết quy trình làm ra thực phẩm chay ra sao và chúng có ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe người sử dụng.
Những sản phẩm này có giá rẻ hơn nhưng trên nhãn mác lại chỉ có một vài thông tin sơ sài, thậm chí nhiều sản phẩm không có hạn sử dụng, địa chỉ nơi sản xuất.
Hiện Việt Nam cũng như một số nước Châu Á đang có trào lưu ăn chay, ăn chay để thanh lọc cơ thể, phòng tránh bệnh tật, ăn chay để giảm cân. Song có một điều chắc chắn rằng, các món chay giả mặn chủ yếu phải sử dụng đến các chất phụ gia, phẩm màu và chất bảo quản độc hại.
 |
| Chất tạo mầu, tạo mùi, nguồn gốc thường là hóa chất (carbuahydro) gây độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng. |
Phần lớn các loại đồ chay đều thuộc diện: Không nhãn mác, không hạn sử dụng và cơ sở sản xuất. Nếu có nhãn thì ghi chung chung. Theo các chuyên gia, để tạo ra được hương vị, hình dáng giống như thức ăn mặn thông thường, nhà sản xuất buộc phải cho thêm chất hóa học để tạo màu, mùi, vị. Đặc biệt, phải có thêm chất định hình, để tạo hình cho giống các loại thịt, cá.
Ở nhà hàng chay, các đầu bếp hạn chế sử dụng thực phẩm chay đóng gói sẵn, mà thường mua thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên ở chợ, rồi tự chế biến các món. Chế biến món ăn chay đòi hỏi cầu kỳ và mất thời gian để tạo được tính thẩm mỹ giúp cho người ăn chay thấy ngon miệng hơn.
Theo các chuyên gia, thực phẩm chay thường được làm từ tinh bột, ngũ cốc và đạm thực vật. Tuy nhiên, để bảo đảm độ dai, bảo quản được lâu và có mùi cũng như hình thù giống với các loại thực phẩm mặn, các nhà sản xuất, chế biến phải cho thêm hóa chất tạo mùi, mầu, chất định hình, phụ gia và chất chống ẩm mốc vào các thành phẩm.
Chất tạo mầu, tạo mùi, nguồn gốc thường là hóa chất (carbuahydro) gây độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng, có khả năng gây rối loạn về hormone giới tính, thậm chí gây ung thư.
Các thực phẩm có chất acid oxalic nếu sử dụng lâu dài sẽ làm cho cơ thể bị thiếu các vi chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt ở những người có tiền sử về thận, khớp, gút… nguy cơ cao bị sỏi thận, sỏi tiết niệu, các bệnh về xương khớp và thần kinh. Nhiều thực phẩm chay được bày bán ở chợ không có nhãn mác, không ghi hạn sử dụng và nguồn gốc sản xuất. Nhiều loại nguyên liệu thực phẩm khô sử dụng nhiều trong chế biến thực phẩm chay như táo Tàu, kim châm, bạch quả, nấm đông cô, hạnh nhân... nguồn gốc nhập từ Trung Quốc được bày bán tràn lan.
Tại các siêu thị, đa phần sản phẩm chay đều có nhãn mác, tên đơn vị sản xuất, thành phần, hạn sử dụng, nhưng những thông tin này vẫn chưa có một cơ quan chức năng nào về an toàn thực phẩm đứng ra chứng nhận, đảm bảo. Điển hình là các mặt hàng nước mắm hay một số thực phẩm chay đóng hộp.
 |
| Các thực phẩm có chất acid oxalic nếu sử dụng lâu dài gây nguy cơ cao bị sỏi thận, sỏi tiết niệu, các bệnh về xương khớp và thần kinh. |
Hiện nay người ta cũng chưa biết là họ dùng những chất phụ gia gì. Vì vậy buộc các nhà sản xuất phải đăng ký chất lượng và những chất phụ gia thêm vào đối với những sản phẩm đó cho các cơ quan chức năng. Và những sản phẩm nếu nhập khẩu phải có sự kiểm soát của cửa khẩu thì mới cho nhập vào”.
Trên thực tế, nhiều vụ thực phẩm chay mất an toàn vệ sinh đã được các cơ quan chức năng phát hiện. Do đó, để đảm bảo an toàn, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, khi chọn thực phẩm chay khô hoặc đã chế biến sẵn ăn liền, người tiêu dùng nên tìm những thương hiệu có uy tín, lâu năm, đặc biệt là có giấy chứng nhận đạt vệ sinh an toàn thực phẩm, sản phẩm có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng.
Bên cạnh đó, cần chú ý tới màu sắc của sản phẩm, tránh mua thực phẩm đã bị mốc, thực phẩm tẩy trắng hay sản phẩm chế biến sẵn dùng nhiều phẩm màu lòe loẹt. Tốt nhất nên tự tay chế biến món chay từ rau củ tươi là bảo đảm nhất.
Điều đáng lưu ý, lâu nay, nhiều người cho rằng, chỉ có chất bảo quản mới gây hại, thế nhưng đối với thực phẩm chay, trên thực tế, nhiều chất khác thậm chí còn độc hại hơn như chất tạo mùi, vị, định hình mà ngay cả những nhà sản xuất cũng không biết được tác hại. Chính vì suy nghĩ, “đồ chay là sạch, vô hại” nên ít khi thấy cơ quan chức năng kiểm tra loại thực phẩm này.
Trong khi đó, trào lưu ăn chay đang dần rất phổ biến ở VN. Để bảo vệ sức khoẻ cho người tiêu dùng, cơ quan quản lý phải yêu cầu nhà sản xuất giải trình được các chất sử dụng trong sản phẩm chay, tránh tình trạng gian lận, đánh lừa người tiêu dùng.
Nguồn: SKCĐ
