Xã Phú Sơn, huyện Ba Vì: Tình trạng tận dụng đất bị 'biến tướng' như thế nào?
Xã Phú Sơn, huyện Ba Vì (Hà Nội) nằm ở cửa ngõ phía Tây, cách trung tâm Thủ đô chừng 60 km và giáp ranh với tỉnh Phú Thọ. Bên cạnh sự phát triển nhanh chóng về mọi mặt, xã Phú Sơn đang phải đối mặt với nhiều bất cập trong vấn đề quản lý đất đai.
Cụ thể, việc thu gom, tận dụng đất đã bị “biến tướng” thành khai thác đất ồ ạt, dẫn đến các vùng đồi bị “băm nát”, lãng phí tài nguyên, ô nhiễm môi trường, thậm chí có những điểm khai thác đất thiếu an toàn, có nguy cơ làm ảnh hưởng đến tính mạng và tài sản của người dân.
Hiện nay trên địa bàn huyện Ba Vì (Hà Nội) nói chung và xã Phú Sơn nói riêng chưa có quy hoạch, cấp phép khai thác mỏ đất, dẫn đến tình trạng khan hiếm đất để san lấp mặt bằng thi công hạ tầng kỹ thuật các dự án giao thông, nhà ở... Vì vậy, các chủ đầu tư, nhà thầu đã thu gom đất đồi của các hộ dân hạ nền đất, cải tạo vườn đồi, chuyển đổi cây trồng.
| |
| Đất đồi tại xã Phú Sơn đang bị băm nát do khai thác, thu gom, vận chuyển đất tùy tiện. |
Các quả đồi bị khoét, thậm chí bị đào sâu tạo thành những cái ao cỡ lớn. Đáng chú ý, những chỗ khai thác đất nằm ngay trong khu vực dân cư, khoét sâu gần chân móng tường nhà.
Nhiều căn nhà tại thôn Đông Hữu (xã Phú Sơn) mặt trước quay lên đồi, phía sau lưng là một vực thẳm, đứng trơ trọi, dường như chỉ cần gặp trận mưa lớn, nhà có thể sập bất cứ lúc nào. Thậm chí, có những căn nhà với tường rào xây cao cũng bị khoét đất ba phía, chỉ còn một lối đi từ nhà xuống đường, khiến cho ngôi nhà chơ vơ như ốc đảo.
| |
| Đất đồi tại xã Phú Sơn, huyện Ba Vì, Hà Nội đang bị băm nát. |
Phần lớn những hộ gia đình nằm trong vùng ảnh hưởng đều cho rằng: "Việc khai thác đất tùy tiện, ngay sát móng nhà ở của dân là sai, đe dọa sự an toàn của người dân, nhất là mùa mưa bão tới gần".
Ngoài ra, việc khai thác đất tràn lan, thiếu kiểm soát còn để lại hệ lụy sau mỗi trận mưa lớn, đất đồi xói mòn chảy về đồng ruộng khiến bà con không thể sản xuất, không ít diện tích đất ruộng cũng bị lấp đầy bùn non.
Chính quyền nói gì?
Lần theo lộ trình các chuyến xe chở đất, sau khi đào xong, đất được đưa đi đổ tại các địa điểm xóm Tả, thuộc thôn Thượng Tả, xóm Đông thuộc thôn Đông Hữu và một số địa điểm bên ngoài.
Ông Chu Bá Cường, xóm rừng Chùa, thôn Đông Hữu, xã Phú Sơn, huyện Ba Vì, chia sẻ: “Tôi cũng chẳng biết là các đơn vị khai thác có giấy phép hay chưa và có xin phép UBND xã hay không? Chỉ thấy hàng ngày máy xúc, ô tô vào múc chở đất đi qua lại nhiều bụi bẩn và môi trường cũng bị ảnh hưởng rất nhiều”.
Ông Chu Thanh Hào, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Phú Sơn, huyện Ba Vì, thừa nhận hiện chỉ có một đơn vị duy nhất là Công ty cổ phần tập đoàn Xây dựng và Du lịch Bình Minh khai thác đất thực hiện dự án tái định cư và đường 32 Yên Kỳ - Suối Hai.
Thực tế, Công ty tự thu gom đất của các hộ gia đình hạ, san gạt mặt bằng cải tạo đất tại thôn Nương Tụ. Những hộ có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chính quyền xem xét về việc cho hạ nền hay không, còn những hộ dân ở cao và không đảm bảo độ bằng, khi làm nhà có thể xem xét việc hạ thấp cho phù hợp.
Khi làm việc với phóng viên về vấn đề nêu trên, ông Chu Thanh Hào cung cấp thêm ba văn bản để lý giải “quy trình” khai thác, thu gom đất đang diễn ra trên địa bàn. Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, nội dung các công văn nêu trên mới chỉ dừng lại ở mức là các đơn vị “xin phép” Ủy ban Nhân dân huyện Ba Vì và xã Phú Sơn cho khai thác.
Theo báo cáo của huyện Ba Vì, số lượng vụ vi phạm trong năm 2019 không có địa bàn xã Phú Sơn. Trong những tháng đầu năm 2020, tại xã Phú Sơn chỉ có duy nhất một trường hợp lấn chiếm đất mương và đã xử lý xong.
Trong khi đó, thực tế ghi nhận được tại địa phương, cũng như đơn, thư phản ánh, việc khai thác thu gom đất làm công trình đang diễn ra tràn lan trên địa bàn xã. Đặc biệt, có hộ gia đình có nhà đang bị đào đất sát móng tường, đã phản ánh lên chính quyền Ủy ban Nhân dân xã Phú Sơn, nhưng câu trả lời nhận được chỉ là sự im lặng.
Tình trạng khai thác đất kể trên không mới, được diễn ra rầm rộ cùng với rất nhiều phản ánh của người dân, nhưng lý do gì tình trạng này vẫn ngang nhiên tiếp diễn? Người dân và dư luận hoàn toàn có quyền hoài nghi về năng lực quản lý của các cấp chính quyền địa phương trong câu chuyện có hay không việc buông lỏng quản lý, khiến tình trạng chảy máu tài nguyên đất đau lòng như hiện nay?
Việc lợi dụng san gạt, hạ cốt để khai thác đất trái phép không chỉ tồn tại ở xã Phú Sơn, huyện Ba Vì, mà trên địa bàn xã Vân Hoà, xã Ba Trại, Ba Vì cũng xảy ra tình trạng tương tự. Nhiều quả đồi tại xã Ba Trại được khai thác nhằm mục đích kinh doanh trái phép được "ngụy trang" dưới vỏ bọc "hạ cốt làm nhà".
Những mỏ đất không phép ngang nhiên được vận chuyển từ các đồi đất được hợp thức hóa từ việc “hạ cốt làm nhà” tập trung phần lớn tại thôn 5, xã Ba Trại. Tại đây, những xe tải cỡ trung và cỡ lớn chạy khắp các tuyến đường chở đầy đất đi đến các dự án san lấp mà không gặp bất cứ sự cản trở nào từ phía các cơ quan chức năng.
Tình trạng đồi đất bị khai thác với mục đích kinh doanh trái phép đã diễn ra trong một thời gian dài, tuy nhiên khi PV trao đổi với ông Nguyễn Đức Dần - Chủ tịch UBND xã Ba Trại, ông Dần không lại không nắm được thực trạng này.
Ngoài ra, tại thôn Việt Yên, xã Yên Bài huyện Ba Vì cũng xảy ra tình trạng khai thác trái phép tài nguyên đất đá một cách tràn lan, công khai hàng năm nay.
Mai Hương(T/H)/Sở hữu Trí tuệ