Gần 20 năm hình thành và phát triển, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã khẳng định vai trò và sứ mệnh của mô hình quản lý vốn tín dụng chính sách đặc thù, sáng tạo, duy nhất Việt Nam, huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và xã hội tham gia thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững. Thông qua cơ chế hỗ trợ bằng tín dụng từ NHCSXH, đã giúp người nghèo và các đối tượng chính sách khác tiếp cận dần với kinh tế thị trường, củng cố lòng tin của người dân với Đảng, Nhà nước.
| |
| Điểm giao dịch vay vốn tại xã Nhuế Dương (Khoái Châu, Hưng Yên). |
“Ngọt” hóa dòng tín dụng
Từ nhiều năm nay, gia đình bà Lê Thị Đức ở thôn Hiệp Hòa, xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận) thuộc diện nghèo kinh niên. Không một tấc đất cắm dùi, căn nhà hiện tại cùng 1,2 sào trồng cỏ là đất dự phòng của xã cấp cho, thu nhập chủ yếu trông chờ vào làm mướn. Năm 2013, biết sức khỏe ngày một yếu không thể làm mướn mãi, vợ chồng bà mạnh dạn vay 10 triệu đồng từ NHCSXH, mua một cặp bò chăm sóc. Từ đó, cuộc sống vợ chồng bà dần thay đổi, dành dụm thu nhập từ nuôi bò mở rộng nuôi thêm dê. Đến năm 2015, gia đình bà thoát nghèo và tiếp tục vay vốn hộ mới thoát nghèo 43 triệu đồng mua thêm bốn con bò và 30 con dê. “Nhờ NHCSXH, nhà tôi vay vốn nuôi dê, mỗi năm xuất hai lứa, mỗi lứa 15 con, trừ giống còn lời 50 triệu đồng, bê con mỗi năm cũng bán được hai con, thêm hơn 20 triệu đồng”, bà Đức phấn khởi.
Vốn tín dụng chính sách đang được tỉnh Ninh Thuận định hướng trở thành đòn bẩy thúc đẩy thế mạnh kinh tế địa phương. Gia đình bà Phú Thị Tráng, dân tộc Chăm ở khu phố 12, thị trấn Phước Dân cũng được vay vốn ưu đãi từ NHCSXH, chăm chút cho nghề làm gốm Bàu Trúc. Đến năm 2017, gia đình bà đã thoát nghèo. Hiện xưởng gốm Bàu Trúc của bà còn tạo việc làm cho tám lao động địa phương. Cô con gái lớn của bà là Trượng Tha Mai Trang Thảo đã hoàn thành ước mơ học trung cấp văn thư lưu trữ tại TP Hồ Chí Minh nhờ nguồn vốn chính sách này, hiện là Phó Bí thư Đoàn Thanh niên thị trấn, đang viết tiếp ước mơ của mẹ, hỗ trợ nhiều hơn đồng bào Chăm quê hương thoát nghèo. Vốn tín dụng chính sách càng thêm hiệu quả khi Đoàn Thanh niên thị trấn giới thiệu NHCSXH cho vay theo mô hình định hướng.
Tính đến thời điểm này, tỉnh Ninh Thuận thực hiện 15 chương trình tín dụng có tổng dư nợ 2.200 tỷ đồng, với 96,8 nghìn hộ đang có dư nợ. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Bình cho biết: “Ninh Thuận tuy còn gặp nhiều khó khăn, song nợ quá hạn không cao. Điều này nói lên hiệu quả của đồng vốn vay ưu đãi rất tốt”. Nhìn rộng ra trên cả nước, từ năm 2008 đến nay, vốn tín dụng chính sách đã giúp hơn 4,1 triệu hộ vay vốn vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm cho hơn 2,3 triệu lao động; hơn 74 nghìn lao động thuộc gia đình chính sách được vay vốn đi làm việc ở nước ngoài. Bên cạnh đó, còn có hơn 2,94 triệu lượt học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng hơn 12,3 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường ở nông thôn; xây dựng gần 105 nghìn căn nhà cho hộ gia đình vượt lũ đồng bằng sông Cửu Long, hơn 558 nghìn căn nhà cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách và nhà phòng, tránh bão, lụt khu vực miền trung và xây dựng hơn 4,4 nghìn căn nhà ở xã hội theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ;...
Không để ai bị bỏ lại phía sau
Trong bối cảnh Việt Nam vươn lên quốc gia có mức thu nhập trung bình thế giới, khiến các nguồn vốn hỗ trợ từ quốc tế đối với người nghèo và đối tượng yếu thế giảm; các hiệp định thương mại ngày càng nhiều, mở ra cơ hội cho Việt Nam hội nhập sâu nền kinh tế quốc tế, song cũng tạo áp lực trong bảo đảm an sinh xã hội khi nguy cơ chênh lệch mức sống ngày càng lớn. Thấu hiểu vấn đề này, NHCSXH đã tham mưu cho Chính phủ mở rộng từ ba lên 20 chương trình tín dụng, nhiều lần nâng mức cho vay các chương trình, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết phát triển kinh tế của người dân và ứng biến với những rủi ro. 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển NHCSXH (2011 - 2020), sự ra đời của hai chương trình tín dụng là cho vay hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được coi là bước đột phá bù lấp vào những khoảng trống chính sách, giảm nguy cơ tái nghèo ở những “vùng lõi” như Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, nơi thiên tai, dịch bệnh rình rập, trình độ canh tác lạc hậu,...
NHCSXH đã kịp thời tham mưu cho Đảng, Quốc hội, Chính phủ huy động các nguồn lực tài chính để tạo lập nguồn vốn cho vay các chương trình tín dụng chính sách theo định hướng lớn, lâu dài. Đồng thời, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng với việc lồng ghép vai trò chính quyền địa phương trên cả phương diện người cung ứng vốn, hỗ trợ người dân tạo dựng sinh kế và giám sát hiệu quả nguồn vốn vay.
Dấu ấn nổi bật của việc kết nối cả hệ thống chính trị - xã hội với công cuộc giảm nghèo bền vững là NHCSXH chủ động tham mưu cho Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22-11-2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội. Kết quả, nguồn vốn ủy thác địa phương trong 5 năm đã tăng thêm 14.620 tỷ đồng, đưa tổng nguồn vốn ủy thác địa phương đến nay đạt 18.466 tỷ đồng. Riêng năm 2019, tăng 3.634 tỷ đồng, gần bằng cả giai đoạn trước khi có Chỉ thị số 40-CT/TW. Cùng với hơn 215 nghìn tỷ đồng vốn cho 6,5 triệu hộ vay, những thành quả hỗ trợ giảm nghèo trong năm 2020 của NHCSXH sẽ còn sáng rõ hơn. Đây là nền tảng để NHCSXH bước tiếp trên con đường phát triển, phát huy vai trò cũng như sứ mệnh của một ngân hàng chuyên biệt vì người nghèo và các đối tượng chính sách, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình phát triển đất nước.