Phát hành trái phiếu, doanh nghiệp được gì?

Để bổ sung nguồn vốn trong bối cảnh thị trường chứng khoán ảm đạm, nhiều doanh nghiệp lựa chọn phương án phát hành trái phiếu.

Theo nhận định của một chuyên gia tài chính, giữa lúc huy động vốn từ thị trường chứng khoán, khách hàng khó khăn, thì phát hành trái phiếu là một giải pháp cho doanh nghiệp. Nhất là các doanh nghiệp, tập đoàn thuộc lĩnh vực kinh doanh đòi hỏi vốn rất lớn, kỳ hạn dài như than, điện, bất động sản…

Hoạt động huy động vốn qua trái phiếu còn giúp các ngân hàng cân bằng được nguồn vốn, nhất là trong giai đoạn nước rút tăng vốn nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn của Basel II khi thời hạn áp dụng đặt ra tại Thông tư 41 vào đầu năm 2020 đang cận kề.

Hơn nữa, các nhà đầu tư cũng mặn mà với trái phiếu hơn bởi đó không được xét là loại đầu tư vĩnh viễn, mà một thời điểm nhất định, họ sẽ nhận lại được tiền gốc của mình, với lãi suất cố định.

So với việc đi vay ngân hàng, một số ưu điểm của phát hành trái phiếu có thể kể đến như doanh nghiệp sẽ được giải ngân ngay và toàn bộ thay vì việc giải ngân có lộ trình từng đợt. Như vậy, doanh nghiệp huy động được tiền từ trái phiếu sẽ chủ động nguồn vốn hơn trong khi các doanh nghiệp đi vay ngân hàng khi muốn giải ngân phải giải trình cụ thể, chờ đợi ngân hàng phê duyệt và trong không ít trường hợp, khi tín dụng được giải ngân thì cơ hội kinh doanh đã đi qua.

Với một số trường hợp, đặc biệt là khi lãi suất thấp, doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu kỳ hạn dài với lãi suất cố định để tận dụng nguồn vốn với chi phí thấp. Trong khi đối với hình thức đi vay ngân hàng thông thường, lãi suất thường là thả nổi và sẽ được rà soát thay đổi định kỳ.

Kể từ đầu tháng 4 tới nay, VPS đã mua vào tổng cộng 2.000 tỷ đồng trái phiếu VPBank với mức lãi suất 6,4 – 6,9%/năm.

Không chỉ VPBank, trước đó, Ngân hàng TMCP Á Châu (mã: ACB) cũng đã công bố việc phát hành thành công 2.350 tỷ đồng trái phiếu có kỳ hạn 3 năm, với mức lãi suất 6,8%/năm. Lô trái phiếu này đã được bán hết cho CTCP Chứng khoán VnDirect và CTCP Chứng khoán SHS.

Mới đây, ACB lại vừa công bố thông tin phát hành riêng lẻ lần hai năm 2019 với 5.500 trái phiếu, tổng giá trị phát hành tối đa là 5.500 tỷ đồng, kỳ hạn trái phiếu là 2-3 năm. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không phải nợ thứ cấp của ACB.

Lãi suất áp dụng cho trái phiếu là lãi suất cố định trong suốt thời hạn phát hành. Mức lãi suất cụ thể tùy theo điều kiện thị trường, nhu cầu của nhà đầu tư và sẽ do Tổng giám đốc ngân hàng quyết định, tối đa 6,75%/ năm đối với kỳ hạn 3 năm và 6,7%/năm đối với kỳ hạn 2 năm.

Theo ACB, số vốn huy động được từ đợt phát hành trái phiếu lần hai nhằm tăng quy mô vốn hoạt động của ngân hàng phục vụ nhu cầu cấp tín dụng trung dài hạn.

Phát hành trái phiêú, doanh nghiệp có rủi ro gì?

Trong tháng 5 vừa qua, CTCP Đầu tư Văn Phú – Invest cũng huy động thành công 800 tỷ đồng thông qua đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, kỳ hạn 32 tháng với lãi suất trung bình 12%/năm. Đây là loại trái phiếu doanh nghiệp không chuyển đổi, có tài sản bảo đảm, mệnh giá 100 triệu đồng/trái phiếu.

Việc phát hành trái phiếu cũng cần phải được tính toán kỹ lưỡng nhằm tránh rủi ro về dòng tiền khi công cụ tài chính này đến ngày đáo hạn. Khi đó, áp lực trả lãi và gốc sẽ rất lớn, không loại trừ việc doanh nghiệp phải tiếp tục nâng thêm lãi suất để có vốn trả cho trái chủ.

Đây sẽ là một vòng luẩn quẩn khó chấm dứt nếu đơn vị phát hành không có kế hoạch sử dụng vốn và đáo hạn đầy đủ.

Đối với riêng ngành ngân hàng, nếu lạm dụng phát hành trái phiếu sẽ tạo ra rủi ro trong tương lai, ảnh hưởng tới lợi nhuận bởi lượng vốn trung – dài hạn này thường không rẻ, gây áp lực lên mặt bằng lãi suất dù chỉ là nhất thời. Do đó, đây không phải là giải pháp lâu dài.

Các chuyên gia nhận định, không chỉ với ngân hàng, mức lãi suất cao của trái phiếu cũng sẽ là một sức ép lớn cho các doanh nghiệp ngành khác, bởi khi đưa ra một mức lãi suất cao đồng nghĩa với việc chi phí tài chính của doanh nghiệp đó sẽ bị đội lên đáng kể.

Nếu doanh nghiệp không tìm kiếm được lợi nhuận để bù đắp thì gánh nặng tài chính này sẽ khiến đơn vị phát hành rơi vào "điểm chết".

Đối với các doanh nghiệp nhà nước còn tiềm ẩn những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến cả nền kinh tế như: hiện tượng chèn lấn nợ với doanh nghiệp tư nhân gia tăng, chi phí vốn xã hội tăng…

Đặc biệt trong trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu và ngân hàng mua lại, sau đó doanh nghiệp dùng khoản tiền này để đảo nợ. Trong trường hợp này, nợ xấu sẽ chỉ bị che đậy nhưng vẫn tồn tại và rủi ro gia tăng, tức doanh nghiệp không thể trả được nợ thì ngân hàng cũng không thể đòi các tài sản thế chấp như trong cho vay tín dụng thông thường.

Tài liệu tham khảo

1. bvsc.com.vn

2. vietstock.vn