Vì sao ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ đột quỵ?

Nguy cơ đột quỵ do ô nhiễm không khí

Theo thống kê của Liên đoàn Tim mạch thế giới, mỗi năm có xấp xỉ 15 triệu người trên thế giới bị đột quỵ. Đặc biệt ở Trung Quốc ước tính có 1,3 triệu người bị đột quỵ hàng năm. Còn tại Hoa Kỳ cứ 4 phút trôi qua thì có một người chết vì đột quỵ, theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh.

Tiến sĩ Longjian Liu – chuyên gia về dịch tễ và sinh học tại Đại học Drexel (Hoa Kỳ) đã tiến hành một nghiên cứu để đánh giá sự ảnh hưởng của chất lượng không khí đến nguy cơ đột quỵ bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu về chất lượng không khí từ hai quốc gia “đóng góp” vào 1/3 sự nóng lên toàn cầu là Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Theo đó, nhóm nghiên cứu đã xem xét dữ liệu của cơ quan bảo vệ môi trường về chất lượng không khí ở 1.118 quận và 49 bang tại Hoa Kỳ; 120 thành phố và 32 tỉnh của Trung Quốc từ năm 2010 đến 2013 để đánh giá chất lượng không khí dựa trên số lượng và kích thước của những hạt vật chất như bụi bẩn, khói, vi khuẩn... Những loại hạt có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet được cho là có hại với con người và thường được tạo ra bởi quá trình đốt cháy năng lượng của phương tiện giao thông, các nhà máy, cháy rừng và các nguồn tương tự.

Sau đó, các nhà khoa học đã tiến hành khảo sát chéo dữ liệu chất lượng không khí với dữ liệu y tế công cộng của Chính phủ, cụ thể là tỉ lệ bệnh nhân bị đột quỵ của cả hai nước. Khi điều chỉnh các yếu tố như tỉ lệ hộ nghèo, dân tộc và tuổi tác, họ thấy rằng cứ 10 microgram mét khối hạt vật chất, tỉ lệ mắc đột quỵ có thể tăng 1,19%.

Trước đây, cũng đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa tình trạng ô nhiễm không khí và nguy cơ tử vong vì đột quỵ như sau: Người hít phải không khí ô nhiễm sẽ làm gia tăng fibrinogen (yếu tố tạo nên cục máu đông trong mạch máu). Đồng thời, sự gia tăng fibrinogen cũng làm tăng độ nhớt của huyết tương cũng như độ dính của hồng cầu, khiến máu khó lưu thông, dễ bị tắc lại và kết tụ thành cục máu đông.

Bên cạnh đó, không khí ô nhiễm cũng có thể làm giảm lượng endothelin – yếu tố giúp mạch máu co bóp nhịp nhàng, dẫn đến tình trạng tăng huyết áp tâm trương (mức huyết áp thấp nhất trong mạch máu và xảy ra giữa các lần tim co bóp, khi cơ tim được thả lỏng). Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm ở người cao tuổi.

Ô nhiễm không khí còn có thể gây các triệu chứng hô hấp, và tuần hoàn và cả mạn tính, tác động tới mọi cơ quan trong cơ thể. Các tác hại thường được nhắc đến của ô nhiễm không khí như bệnh tim, phổi mới chỉ là “bề nổi của tảng băng chìm”. Bởi thực chất không khí ô nhiễm vào cơ thể qua đường hô hấp nhưng có tác động lên toàn cơ thể, phá hoại các cơ quan khác từ đầu đến chân, từ bệnh tim, phổi, hen suyễn cho đến tiểu đường và chứng mất trí nhớ, từ bệnh về gan, ung thư bàng quang cho đến giòn xương và tổn thương da.

Vậy làm thế nào để phòng ngừa đột quỵ khi không khí ô nhiễm?

Để phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm về đường hô hấp và tim mạch nói chung, phòng ngừa đột quỵ nói riêng, giới chuyên gia khuyên mọi người nên đeo khẩu trang khi đi ra ngoài. Lưu ý, phải chọn lựa khẩu trang có thể lọc được bụi mịn (khẩu trang y tế thông thường thì không thể cản được hạt bụi siêu mịn)

Những người đã mắc bệnh về hô hấp nên hạn chế ra ngoài khi không có việc thật sự cần thiết trong thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng. Đặc biệt, những đối tượng này cần tránh xa khói từ các phương tiện giao thông, bụi từ công tình xây dựng hoặc các mùi hắc khó chịu.

Với người mắc bệnh hen và phổi tắc nghẽn mạn tính cần phải tuân thủ cũng như duy trì uống thuốc hàng ngày theo chỉ định. Khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khó chịu, khó thở, cần phải tăng liều thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn.

Bên cạnh việc tránh xa môi trường ô nhiễm, bạn cũng nên xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh, điều độ, luyện tập thể dục thể thao thường xuyên và ăn uống đủ chất để cải thiện sức khỏe toàn trạng, giúp phòng ngừa đột quỵ một cách toàn diện, tích cực hơn.

Theo Hoài Thu/Kinh tế Môi trường