Hiện nay, cải thiện và thúc đẩy tăng năng suất lao động là một trong những vấn đề cốt lõi đối với nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cạnh tranh gay gắt, năng suất lao động chính là yếu tố quyết định tới năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và từng doanh nghiệp.
Một trong những chiến lược được nhiều doanh nghiệp thực hiện nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh là thực hành phương pháp cải tiến liên tục. Năng suất chất lượng của doanh nghiệp sẽ được cải tiến và nâng cao thông qua việc áp dụng các hệ thống quản lý và công cụ cải tiến như: 5S, Kaizen, Lean, Six Sigma, TPM, KPI, MFCA, BSC,...
Các công cụ cải tiến năng suất là những giải pháp giúp doanh nghiệp cải tiến quy trình sản xuất, loại bỏ khuyết điểm, giảm lãng phí không đáng có nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, nâng cao vị thế và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.
Mỗi công cụ cải tiến năng suất đều đem đến cho doanh nghiệp những lợi ích nhất định. Điển hình như, việc áp dụng công cụ cải tiến năng suất về hạch toán chi phí dòng nguyên liệu (MFCA) sẽ giúp doanh nghiệp hình thành được phương pháp và cách thức kiểm soát chi phí đối với các nguyên vật liệu tham gia quá trình sản xuất và giảm lãng phí.
Việc áp dụng mô hình quản lý tinh gọn (Lean), Kaizen, 5S sẽ giúp doanh nghiệp loại bỏ lãng phí và bất hợp lý trong quá trình sản xuất, cung cấp dịch vụ, hướng mọi hoạt động của tổ chức theo hướng tinh gọn. Từ đó giúp cho doanh nghiệp ngăn ngừa sai lỗi, giảm thiểu rủi ro, cải tiến và nâng cao năng suất.
Việc áp dụng bảo trì năng suất tổng thể (TPM) giúp doanh nghiệp tối ưu hoá hiệu suất hoạt động, loại bỏ sự cố, sai sót của máy móc thiết bị thông qua việc tự bảo dưỡng máy móc trong quá trình sản xuất hàng ngày. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp cải tiến chất lượng sản phẩm và dịch vụ, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Việc áp dụng Six Sigma giúp giảm chi phí sản xuất, giảm chi phí quản lý, sự hài lòng của khách hàng gia tăng, thời gian chu trình giảm, giao hàng đúng hẹn, dễ dàng hơn cho việc mở rộng sản xuất, kỳ vọng cao hơn và những thay đổi tích cực trong văn hoá của tổ chức...
Mặc dù việc triển khai xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý và công cụ cải tiến năng suất đã đem lại hiệu quả thiết thực tại nhiều doanh nghiệp nhưng vẫn còn những khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp gặp phải khi thực hiện các hoạt động này, có thể kể đến như việc áp dụng nhưng không thành công hoặc không mang đến kết quả như mong đợi.
Lý giải về vấn đề trên, bà Vũ Hồng Dân - chuyên gia năng suất thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho biết, cản trở đầu tiên là sức ì tâm lý, kể cả lãnh đạo. Nghĩa là, dù người lãnh đạo muốn thay đổi nhưng đôi khi vẫn theo phản xạ với guồng cũ.
Bên cạnh đó, hệ thống quản lý cũng phải có hàng chục hệ thống quản lý khác nhau. Doanh nghiệp thường cảm thấy bối rối, không biết bắt đầu từ đâu, không biết lựa chọn cái gì. Bởi vậy, điều quan trọng là doanh nghiệp phải chọn đúng và làm có lộ trình chứ không phải cái gì chúng ta cũng chọn sẽ giống như các món ăn, cái gì cũng cho vào thì thành như lẩu thập cẩm.