Theo TS Nguyễn Quốc Toản, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê Nông nghiệp (Bộ NN&PTNT), chuyển đổi số trong nông nghiệp đặt trong bối cảnh xu hướng số đang dịch chuyển nền kinh tế. Theo đó, "vùng nông thôn sẽ là nhân tố thúc đẩy giai đoạn bùng nổ tiếp theo của nền kinh tế số". Hiện, tỉ lệ sử dụng Internet ở nông thôn tăng đáng kể, có khoảng 77% người dân nông thôn kết nối Internet, trong đó có 91% lên mạng hằng ngày.
Ngày nay, những loại thiết bị máy móc ứng dụng trí tuệ nhân tạo đang dần phổ biến trong thời đại công nghệ phát triển. Những loại máy này được sáng tạo và ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống, trong đó có cả sản xuất nông nghiệp. Trí tuệ nhân tạo giúp năng suất cây trồng được tăng lên, cây trồng được khỏe mạnh hơn, kiểm soát sâu bệnh và các điều kiện trồng trọt; tổ chức dữ liệu cho nông dân, giúp giải quyết khối lượng công việc và cải thiện một loạt nhiệm vụ liên quan đến nông nghiệp trong toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm. Những tiến bộ trong chế tạo robot điều khiển bằng AI cũng đang giúp nhà nông trong việc tăng gia sản xuất sử dụng ít đất và ít nhân công hơn.
Ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng hội NN&PTNT Việt Nam cho biết, Tổng hội sẽ giúp kết nối và thu hút các doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhà khoa học và nhà nông nhằm góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nông nghiệp, tạo hiệu quả cao trong sản xuất nông nghiệp. Trên cơ sở nhận thức đầy đủ, thay đổi tư duy, kịp thời có kế hoạch cụ thể thúc đẩy và phát triển các ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, nhằm thông minh hóa, tự động hóa quy trình sản xuất, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đảm bảo quy trình sản xuất, xuất xứ minh bạch, cung cấp thực phẩm sạch cho người tiêu dùng.
Ảnh minh hoạ
TS. Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam cho rằng, để áp dụng thành công các công nghệ mới như AI trong nông nghiệp, nông dân Việt Nam cần được đào tạo để sử dụng và hiểu rõ các công nghệ này. Điều này đặc biệt quan trọng vì nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm thay đổi khí hậu, giá cả nguyên liệu tăng cao và cạnh tranh trong thị trường toàn cầu.
"Ngoài ra, để đảm bảo rằng nông dân có thể tiếp cận được các công nghệ mới, cần có sự hỗ trợ về tài chính và công nghệ từ Chính phủ, các tổ chức quốc tế và các công ty trong lĩnh vực nông nghiệp. Sự hỗ trợ này có thể bao gồm các khoản tài trợ để đầu tư vào các hệ thống AI và robot tự động hóa, các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật để giúp nông dân sử dụng các công nghệ mới", ông Quý nói.
Ông Nguyễn Văn Trinh, Trung tâm R&D (Rạng Đông) cho biết, nhiều năm qua, Công ty CP bóng đèn phích nước Rạng Đông (Thanh Xuân, Hà Nội) đã có nhiều nghiên cứu, ứng dụng Giải pháp ánh sáng và điều khiển ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp thông minh. Bên cạnh đó, Rạng Đông cũng đang ứng dụng công nghệ phổ ánh sáng đối với cây ăn quả, dược liệu, giúp nâng cao chất lượng, độ ngọt của cây…
Giải pháp này giúp khắc phục hạn chế của những nhà kính cũ trong nông nghiệp như thiếu thiết bị, chỉ có tác dụng che mưa, ngăn côn trùng; có thể điều chỉnh tự động ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, tưới tiêu, dinh dưỡng… thông qua một sensors cảm biến nhà kính, nhà lưới thu thập dữ liệu, sau đó bộ trung tâm giao tiếp truyền nhận trung gian xử lý dữ liệu giữa tầng thiết bị và tầng cloud.
Cũng đang ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong sản xuất nông sản, PGS. TS. Mai Quang Vinh, Chủ tịch HĐQT Liên hiệp HTX Kinh tế số Việt Nam giới thiệu giải pháp Egap và eGap.vn - quản lý điện tử 4.0 thực hành nông nghiệp tốt.
Theo đó, eGap.vn là Cổng thông tin quản lý, giám sát, truy xuất nguồn gốc cho 4 nhóm ngành hàng: Cây trồng, chăn nuôi, thủy sản, chế biến nông sản với nhật ký điện tử trên 2 nền tảng Android và iOS. Với ứng dụng này, thông qua nhật ký điện tử, camera đồng ruộng lưu trữ thông tin theo thời gian thực về toàn bộ chuỗi sản xuất, theo dõi giám sát được vùng trồng theo hợp đồng đã ký, đảm bảo được nguồn hàng ổn định, đúng tiêu chuẩn quy định, phát triển sản xuất – tiêu thụ bền vững, quản lý mã số quản lý tới tận hộ (tổ) sản xuất.
Người sản xuất biết trước được sản phẩm của mình sẽ bán cho ai, giá cả, chủ động lập kế hoạch, hạch toán, minh bạch về thông tin đầu vào của vật tư (đúng quy định, chủng loại), chịu sự giám sát tuân thủ tiêu chuẩn, quy trình sản xuất của khách hàng. Khách hàng thông qua tem Qr-Code tìm hiểu thông tin minh bạch, có kiểm chứng, tạo niềm tin về sản phẩm.
Tương tự, Công ty CP ICheck Việt Nam cũng giới thiệu hệ thống truy xuất nguồn gốc toàn diện được nghiên cứu và phát triển bởi hơn 50 kỹ sư trong vòng 5 năm nhằm giúp doanh nghiệp quản lý toàn diện vùng trồng, nhà xưởng, vùng sản xuất và thông tin truy xuất theo các chuỗi cung ứng, quá trình hình thành sản phẩm bao gồm: Vật tư, con giống, vùng trồng, vùng sản xuất, nhân viên; ghi lại nhật ký điện tử quá trình sản xuất, vận chuyển, phân phối… tới thành phẩm cuối cùng.