Tổng Công ty Phát điện 1 (Genco1) là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam sở hữu 100% vốn điều lệ, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp.
Năm 2018, Genco1 có kế hoạch cổ phần hóa (CPH), nhưng đến nay vẫn liên tục lỗi hẹn. Đến nay, Genco1 đã lỡ hẹn CPH lần 2. Ngoài khó khăn xác định giá trị tài sản doanh nghiệp thì vấn đề xử lý nợ tồn đọng của Genco1 đang là vấn đề nan giải, khiến việc CPH của doanh nghiệp này càng thêm bế tắc.
Lợi nhuận thất thường
Trong 6 tháng đầu năm 2019, tổng sản lượng điện sản xuất của Genco1 đạt 19.589 triệu kWh. Dù điều kiện thủy văn không hoàn toàn thuận lợi, nhưng các nhà máy thủy điện đã vận hành ổn định, một số tổ máy nhiệt điện như Duyên Hải 3, Nghi Sơn 1, Uông Bí có hệ số khả dụng cao và được huy động với công suất tối đa.
Riêng đối với các dự án do Genco1 làm chủ đầu tư, giá trị khối lượng thực hiện đầu tư xây dựng 6 tháng đầu năm 2019 đạt 6.449 tỷ đồng, hoàn thành 50,33% kế hoạch năm, giá trị giải ngân đạt 6.392 tỷ đồng. Theo đó, các dự án điện mặt trời nổi trên hồ Thủy điện Đa Mi đã được đưa vào vận hành thương mại từ tháng 5/2019.
Nếu như năm 2014, Genco1 ghi nhận khoản lãi ròng hơn 1.070 tỷ đồng, thì đến năm 2015 chỉ còn 396,2 tỷ đồng và giảm tiếp xuống 208,7 tỷ đồng vào năm 2016. Nhưng đến năm 2017, lãi ròng của Genco1 tăng lên 442 tỷ đồng và giảm xuống 321 tỷ đồng năm 2018.
| |
| Dự án nhà máy nhiệt điện trong Trung tâm Điện lực Duyên Hải do GENCO1 quản lý. (Ảnh: Tạp chí Năng lượng Việt Nam). |
Theo Ban Lãnh đạo Genco1, sở dĩ lợi nhuận của doanh nghiệp biến động thất thường do chịu ảnh hưởng lớn của yếu tố thời tiết. Theo đó, những năm tình hình thủy văn thuận lợi, các nhà máy thủy điện phát sản lượng cao, giúp Genco1 tối ưu hóa doanh thu, lợi nhuận hơn so với các năm nước về thấp. Ngược lại, những năm nước có thủy văn bất lợi, Genco1 phải tăng sản lượng các nhà máy nhiệt điện, dẫn tới tăng chi phí sản xuất điện nên lợi nhuận giảm.
Gánh nặng các khoản nợ
Theo báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2019, tổng nợ ngắn hạn và dài hạn của Genco1 lên tới 84.908 tỷ đồng, gấp 4 lần vốn chủ sở hữu. Trong đó, nợ phải trả ngắn hạn lên tới gần 13.577 tỷ đồng.
Với khoản nợ vay lớn, chi phí tài chính chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi phí hoạt động của Genco1. Con số này trong năm 2018 gần 5.000 tỷ đồng, tăng tới 50% so với năm 2017.
Sở dĩ chi phí tài chính của Genco1 chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí hoạt động của Genco1 do dự án Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 1, dự án Cảng biển Trung tâm nhiệt điện Duyên Hải, dự án cơ sở hạ tầng Trung tâm nhiệt điện Duyên Hải- chiếm hơn 50% tổng tài sản của Genco1 đi vào hoạt động.
Ngoài ra, Genco1 có khoản nợ vay bằng ngoại tệ lớn, nên biến động tỷ giá ảnh hưởng khá lớn tới hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp này. Năm 2016, Genco1 ghi nhận khoản chi phí tài chính do lỗ chênh lệch tỷ giá với khoản vay bằng ngoại tệ lên tới 625 tỷ đồng. Năm 2017, nhờ nhận bàn giao vốn và tài sản của Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 từ EVN, nên Genco1 được hạch toán khoản lãi chênh lệch tỷ giá hơn 2.849 tỷ đồng…
Thách thức khi cổ phần hóa
Đầu tháng 7 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chủ trương cho phép Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp quyết định thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp của Genco 1 để CPH trước năm 2021 sau khi phương án sử dụng đất được phê duyệt, xử lý dứt điểm những tồn tại về tài chính của doanh nghiệp này. Các chuyên gia cho rằng, điểm nghẽn CPH ở Genco1 chính là công tác xử lý tồn tại về tài chính.
Về việc thoái vốn tại các Công ty cổ phần, Genco1 đã phối hợp cùng các đơn vị kiểm toán hoàn thiện báo cáo định giá để xác định giá khởi điểm chào bán cổ phần. Trên cơ sở giá khởi điểm đã xác định, Genco1 đang triển khai lựa chọn tư vấn đấu giá để chào bán.
Theo Bộ Công thương, việc CPH Genco1 sẽ là một nhiệm vụ khó khăn. Tuy nhiên, việc CPH Genco1 là rất cần thiết nhưng phải bảo toàn vốn Nhà nước và nâng cao năng lực quản trị của doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu cuối cùng là đảm bảo an ninh cung ứng điện cho phát triển kinh tế- xã hội.
Ông Nguyễn Hồng Đăng- Chuyên viên kiểm toán KPMG, cho rằng điểm nghẽn lớn nhất đối với CPH Genco1 chính là việc cân đối tài chính, đảm bảo khả năng trả nợ vay và đảm bảo đủ nguồn vốn hoạt động của doanh nghiệp thông qua các giải pháp: Tái cơ cấu các khoản vay của Genco1 bằng cách chuyển chủ thể các hợp đồng tín dụng từ EVN, đồng thời kéo dài thời gian trả nợ, giảm tỷ lệ lãi suất; Đánh giá lại giá trị tài sản của các nhà máy phát điện hạch toán phụ thuộc trong công ty mẹ khi thực hiện CPH; đồng thời phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, đảm bảo dòng tiền kinh doanh và đầu tư của Genco1 trong điều kiện bình thường…
Ngoài ra, Genco1 cũng cần cơ cấu lại tổ chức hoạt động. “Nếu những phương án trên được thực hiện, thì mới đẩy nhanh tiến độ CPH Genco1”, ông Đăng nhấn mạnh.
Theo Diễn đàn Doanh nghiệp