Việt Nam tham gia nhiều hiệp định, trong đó có CPTPP, EVFTA mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu, đầu tư… thông qua cắt giảm các dòng thuế, thủ tục xuất nhập khẩu, đầu tư, kinh doanh thông thoáng hơn. Tuy nhiên, nhìn nhận về cơ hội của doanh nghiệp, TS Nguyễn Đình Cung – nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng doanh nghiệp gặp khó do những rào cản đến từ bên trong.
Vị chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp đang bị trói ở chỗ không tiếp cận được cơ hội kinh doanh, khó tiếp cận nguồn lực. Thêm vào đó, nguyên nhân quan trọng nữa là do pháp luật Việt Nam đang thiếu ổn định nên ta có ở mức độ nào đó quyền tự do kinh doanh nhưng an toàn trong hoạt động kinh doanh chưa được cải thiện.
| |
| TS. Nguyễn Đình Cung – nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM). Ảnh Internet |
Theo ông, nguyên nhân đầu tiên đến từ hệ thống pháp luật của chung ta. “Đầu tiên là hệ thống luật của ta. Nhiều khi Luật chỉ có 1 thôi nhưng Nghị định có đến 10, thông tư có đến hàng trăm. Đó là chưa kể những văn bản điều hành xin cho hàng ngày. Tôi biết có những cơ quan mỗi năm ban hành từ 3.500 – 4.000 văn bản chỉ đạo xin cho hàng ngày. Đấy mới chỉ là một cơ quan thôi, còn các bộ, cơ quan tỉnh thành, các sở cũng như thế. Vấn đề này đồng nghĩa với việc chúng ta đang điều hành hằng ngày bằng hành chính như thế, như vậy luật pháp của chúng ta thực hiện bằng hành chính và thực thi theo chiều dọc chứ không thực thi theo chiều ngang bởi thị trường hóa. Điều này dẫn đến tình trạng luật không đổi nhưng đến nghị định thì có thể đổi hay như việc nghị định không đổi nhưng thông tư có thể đổi”, ông Cung nói.
Theo ông Cung, giải pháp làm thế nào để doanh nghiệp có thể tận dụng được cơ hội mà hội nhập mang lại là cần một cách tiếp cận đơn giản hơn, dễ dàng hơn trong mọi vấn đề.
“Nhiều chuyên gia đã chỉ ra rất nhiều giải pháp để doanh nghiệp hội nhập thành công. Có rất nhiều rà soát sửa đổi hệ thống pháp luật, nhiều luật được sửa với nhiều lý do… nhưng tôi cho rằng tất cả các trọng tâm sửa đổi chỉ nên tập cho việc trả lời hai câu hỏi sau: Vấn đề này có cần phải giải quyết không? Nếu cần thì giải quyết như thế nào? Câu trả lời nếu là có thì phải giải quyết một cách triệt để, gỡ rào cho doanh nghiệp phát triển”, ông Cung nói.
Cụ thể hơn về vấn đề sửa đổi chính sách, pháp luật để có thể đáp ứng với yêu cầu của hội nhập, ông Cung cho rằng, lâu nay chúng ta chỉ tập trung vào sửa ngọn, nên về căn bản không giải quyết được vấn đề. Do đó, hôm nay, nếu phải sửa, chúng ta phải sửa tận gốc mọi vấn đề, phải cắt bỏ toàn bộ những rào cản, những điều kiện kinh doanh đang hàng ngày, hàng giờ trói chân doanh nghiệp”, ông Cung nói.