Doanh nghiệp “khóc thét” vì bị ngân hàng Tiên Phong xiết nợ kiểu “chợ búa”

Thu hồi tài sản theo kiểu “xã hội đen”

Theo ông Phạm Đình Khang, Giám đốc Công ty vận tải Hưng Hà, năm 2016, gia đình ông có vay của ngân hàng TP Bank chi nhánh Hoàng Mai và mua 01 xe ô tô vận tải hành khách mang nhãn hiệu SAMCO góp vốn Cổ phần vào Công ty CP Vận tải Hưng Hà, Thái Bình để kinh doanh vận tải khách tuyến Hưng Hà, Thái Bình – Hà Nội. Tài sản đảm bảo là 01 xe ô tô hiệu SAMCO BKS 17B-01353. Về phía Ngân hàng, số tiền lãi gốc nhận được hàng tháng là hơn 20 triệu đồng; về phía ông Phạm Đình Khang, sẽ được toàn quyền quản lý và sử dụng tài sản.

Trong quá trình kinh doanh từ thời điểm vay mua xe đến hết tháng 02/2020, gia đình ông Khang luôn chấp hành trả nợ gốc lãi theo hợp đồng. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và việc cách ly xã hội nên từ đầu năm 2020 đến nay, lượng hành khách đi lại suy giảm mạnh. Hoạt động vận tải khách của Công ty CP vận tải Hưng Hà cũng gặp rất nhiều khó khăn, thường xuyên phải bù lỗ.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước về hỗ trợ doanh nghiệp khắc phục khó khăn do đại dịch Covid-19, ngày 10/3/2020, ông Khang đã có đơn gửi Ngân hàng TP Bank - chi nhánh Hoàng Mai đề nghị hỗ trợ giãn nợ. Tuy nhiên, đơn của ông Khang không được ngân hàng TP Bank chi nhánh Hoàng Mai chấp thuận, vì vậy, ông Khang phải vay người thân để chuyển 23.000.000 VNĐ đến Ngân hàng TPBank chi nhánh Hoàng Mai theo hợp đồng.

Tuy nhiên, ngày 03/7/2020, khi chiếc xe khách mang BKS 17B-01353 của Công ty CP Vận tải Hưng Hà đang chở hành khách về bến Gia Lâm thì bị một nhóm khoảng 20 người đi xe máy xưng danh là nhân viên ngân hàng TP Bank chặn lại, rồi ép lái xe ký xác nhận bàn giao xe.

Nhớ lại sự việc trên, anh Phạm Đình Thảnh là lái xe trên chuyến xe bị thu giữ cho biết: Khoảng 16 giờ ngày 03/7/2020 khi tôi đang điều khiển chiếc xe mang BKS: 17B-01353 di chuyển từ Bến xe Gia Lâm về Hưng Hà, qua địa phận Ngã ba Cầu Chui thuộc quận Long Biên (Hà Nội) xuất hiện khoảng 20 thanh niên như xã hội đen dùng xe máy chặn đầu và đuôi xe ô tô lại. Khi tôi chưa kịp hiểu chuyện gì xảy ra thì một số thanh niên đã tràn lên xe, hô hét đuổi hành khách và bắt đầu chửi bới, doạ dẫm tôi và phụ xe. Trước thái độ dữ tợn của đám người đó, hơn chục hành khách buộc phải xuống xe.

“Khi tôi và phụ xe can ngăn thì các đối tượng tiếp tục lớn tiếng đe doạ. Đặc biệt, nhóm thanh niên này ép tôi phải ký vào biên bản bàn giao xe đã được phía ngân hàng TPBank biên soạn sẵn. Dù biết mình không có quyền bàn giao xe (vì không thuộc sở hữu tài sản) nhưng do bị đe doạ nên tôi đã ký vào biên bản và giao xe”, anh Thảnh nói.

“O ép” doanh nghiệp đến cùng

Ông Phạm Đình Khang cho biết, khi doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19, ông đã có đơn đề nghị Hỗ trợ giản nợ nhưng phía Ngân hàng TMCP Tiên Phong - chi nhánh Hoàng Mai không có hồi âm hay văn bản thông báo thu hồi tài sản thế chấp, rồi bỗng nhiên tiến hành vây bắt, tịch thu tài sản thế chấp giữa đường, gây nguy hiểm cho hành khách và người tham gia giao thông.

“Từ khi có đơn xin đề nghị hỗ trợ, công ty không hề nhận được thông báo nào cho đến khi các nhân viên của ngân hàng này chặn xe, đưa ra 3 thông báo thu hồi tài sản, rồi ép lái xe của công ty chúng tôi ký xác nhận thì chúng tôi mới biết”, ông Khang nói.

Ông Khang cho biết thêm: “Sau khi sự việc xảy ra, gia đình tôi đã vay mượn để trả toàn bộ số tiền còn nợ ngân hàng để lấy xe về, tiếp tục hoạt động chở khách. Tuy nhiên, phía ngân hàng không đồng ý mà đòi hóa giá chiếc xe của gia đình ông. Đây là việc làm bất chấp quy định pháp luật, cố tình chèn ép doanh nghiệp vào đường cùng”.

Trao đổi với PLVN, đại diện của TP Bank cho biết: Lý do thu hồi tài sản là do khách hàng còn nợ 245 triệu, chậm trả nợ kỳ 3. Thuộc nhóm nợ thứ cần chú ý. Ngoài ra, việc tiến hành thu hồi tài sản cũng đã được quy định rõ trong hợp đồng giao kết giữa ngân hàng và khách hàng.

Về việc chặn xe để thu hồi tài sản khi xe đang lưu thông, đại diện VP Bank cho biết: Thời điểm diễn ra thu hồi nợ, ngân hàng có thông báo cho công an phường Gia Thụy (Gia Lâm, Hà Nội) đề nghị phối hợp. Khi thu hồi tài sản không có công an đi cùng nhưng quá trình thu nợ đã được lập vi bằng.

Đại diện TP Bank cũng nhấn mạnh rằng: “Cách thức thu hồi nợ được bộ phận thu hồi nợ chủ động triển khai, miễn sao tuân thủ quy định của pháp luật, bảo vệ được nhân viên của ngân hàng, thu hồi được tài sản đảm bảo của khách là được”.

Lý giải tại sao doanh nghiệp đã có đơn xin hỗ trợ giản nợ nhưng ngân hàng TP Bank không hỗ trợ mà lại xiết nợ? Đại diện TP Bank cho biết: Nhân viên ngân hàng có nhắn tin, gọi điện yêu cầu khách hàng cung cấp giấy tờ chứng minh kinh doanh bị sụt giảm. Tuy nhiên khách hàng không cung cấp, vì vậy ngân hàng không có cơ sở để hỗ trợ.

Trước khi thu hồi nợ, ngân hàng có gửi thông báo cho ông Khang và công ty hay không (PV hỏi)? Đại diện TP Bank khẳng định, có gửi thông báo, tuy nhiên khi phóng viên đề nghị cung cấp thông tin bưu điện gửi thì đại diện TP Bank cho biết: Cái này sẽ kiểm tra lại sau.

Có dấu hiệu tội cưỡng đoạt tài sản?

Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP. HCM cho biết: Về mặt pháp lý, việc thu hồi tài sản để bảo đảm việc trả nợ phải tuân thủ theo trình tự, thủ tục luật định. Đối với sự việc của ông Phạm Đình Khang, giống như một buổi cưỡng chế thi hành án nhưng ở đây lực lượng thi hành án lại là cán bộ ngân hàng. Theo quy định của pháp luật thì ngân hàng, cán bộ ngân hàng không có chức năng thi hành án.

Đồng thời việc cưỡng chế kê biên tài sản chỉ được cơ quan thi hành án thực hiện sau khi đã có bản án có hiệu lực pháp luật (quy định của Luật thi hành án dân sự). Kể cả phía ngân hàng có đưa ra biên bản có chữ ký của đại diện bên Công an, UBND nhưng cán bộ ngân hàng không có chức năng thi hành án. Vậy mà trong trường hợp này, phía Ngân hàng TP Bank đã ép lái xe là ông Phạm Đình Thảnh ký Biên bản bàn giao thu giữ tài sản chứ không phải là ông Phạm Đình Khang ký.

Về trình tự thu hồi tài sản thế chấp, theo quy định của pháp luật, nếu một trong hai bên (bên thế chấp tài sản và Ngân hàng) có tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của mình thì ngân hàng hoặc bên có tài sản thế chấp phải khởi kiện tới toà án để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự. Nếu phía Ngân hàng thắng kiện, bản án có hiệu lực pháp luật của toà án tuyên bố ngân hàng được xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ thì ngân hàng có quyền gửi đơn tới cơ quan thi hành án để yêu cầu cưỡng chế.

Việc tự ý dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc… nhằm thu hồi nợ có thể bị xử lý về tội Cướp có tổ chức được quy định tại Điều 168 Bộ luật hình sự. Phía Ngân hàng có quyền thu giữ tài sản trong trường hợp xử lý nợ xấu nhưng phải đáp ứng các điều kiện pháp luật, ít nhất trước thời điểm thu giữ tài sản bảo đảm, ngân hàng phải gửi văn bản thông báo cho bên bảo đảm và UBND cấp phường, xã nơi tiến hành thu giữ tài sản. Việc thu hồi tài sản hay nợ khi chưa có bản án quyết định của toà án chỉ được khi khách hàng đồng ý, tự nguyện giao tài sản và có thoả thuận. Nếu khách hàng không đồng ý thì ngân hàng phải khởi kiện ra toà án để giải quyết theo đúng trình tự, không được ngang nhiên cưỡng đoạt tài sản và làm công việc thay cơ quan nhà nước.

“Việc đàm phán, thu hồi nợ thì có quyền nhưng ngân hàng không có quyền cưỡng chế buộc giao tài sản, cưỡng đoạt tài sản, đe doạ, uy hiếp vì hành vi này có thể cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản”, luật sư Hùng nhấn mạnh.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết: Nếu hợp đồng vay tiền có kèm theo điều khoản cho phép ngân hàng thu giữ tài sản của bên vay khi người vay chậm trả nợ thì ngân hàng có thể được thu giữ tài sản theo quy định của pháp luật. Trường hợp này, ngân hàng chỉ thu giữ tài sản khi có sự đồng ý của người vay. Nếu người vay không đồng ý cho ngân hàng thu giữ tài sản thì ngân hàng có thể khởi kiện ra tòa. Việc tịch thu tài sản của bên vay trả cho bên bán hay không sẽ do tòa án quyết định. Nếu người vay không đồng ý mà ngân hàng vẫn thu giữ tài sản thì bên vay có quyền đề nghị cơ quan chức năng xem xét hành vi cưỡng đoạt tài sản của ngân hàng.

Nếu hợp đồng vay tiền không có điều khoản cho phép ngân hàng thu giữ tài sản khi người vay không trả được nợ thì việc ngân hàng tự ý tịch thu tài sản của dân là trái luật.

Còn theo chuyên gia pháp lý Nguyễn Gia Hải, Giám đốc Công ty Tư vấn Gia Hải và Cộng sự: Khi ngân hàng thu hồi tài sản của người dân thì bắt buộc phải có mặt của chủ sở hữu. Việc tài xế bị ép buộc ký vào biên bản thu hồi nợ là vô giá trị và có dấu hiệu cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản.

Theo Văn Hùng/PLVN