Đấu thầu qua mạng là hình thức lựa chọn nhà thầu công khai, minh bạch giúp cho các chủ đầu tư tìm được nhà thầu đáp ứng đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện các gói thầu đạt chất lượng, hiệu quả cao và tiết kiệm được tối đa nguồn ngân sách của nhà nước. Tuy nhiên, trong thời gian qua, tại nhiều đơn vị công lập trên địa bàn huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam khi thực hiện quá trình đấu thầu đang bộc lộ ra nhiều bất cập, có dấu hiệu bao che hành vi gian lận của các nhà thầu.
Đơn cử như việc CTCP Đầu tư Xây dựng Khánh Chi Hà Nam (Công ty Khánh Chi – PV) có địa chỉ tại Thôn Đồng Rồi, xã La Sơn, huyện Bình Lục, Hà Nam được mệnh danh là ngọn cờ “bách chiến bách thắng” tại huyện Kim Bảng khi doanh nghiệp này đã liên tiếp ẵm nhiều gói thầu có giá trị lớn lên đến hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt, các gói thầu mà công ty này trúng thầu chỉ duy nhất có một nhà thầu tham dự mà không hề có bất kỳ đối thủ nào cạnh tranh, kèm theo đó là hàng loạt dấu hiệu “bất thường” đang khiến dư luận băn khoăn tính minh bạch...
Thầu sát giá… ngân sách tiết kiệm được bao nhiêu?
Cụ thể, tại gói thầu “Cải tạo, nâng cấp đường trục xã Thụy Lôi (đoạn từ đê sông Đáy đến Trường trung học cơ sở và đoạn từ sân vận động đến chùa Gốm), huyện Kim Bảng”.
Ngày 02/11/2018, ông Nguyễn Văn Dĩ – Chủ tịch UBND xã Thụy Lôi ký phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho công ty Khánh Chi trúng thầu với giá 2.324.550.000VNĐ, gói thầu có giá trị dự toán 2.329.000.000VNĐ, tiết kiệm cho ngân sách vỏn vẹn 5 triệu đồng.
 |
| Quyết định phê duyệt công ty Khánh Chi trúng gói thầu: “Cải tạo, nâng cấp đường trục chính thôn Dương Cương, xã Đại Cương, huyện Kim Bảng do ông Chu Văn Muộn – Chủ tịch UBND xã Đại Cương ký phê duyệt |
Tiếp đến ngày 07/11/2018 tại gói thầu: “xây dựng đường giao thông xã Khả Phong, huyện Kim Bảng”; công ty Khánh Chi trúng thầu với giá 8.285.811.000VNĐ, trong khi giá trị dự toán của gói thầu này là 8.288.454.000VNĐ. Như vậy nhìn qua con số sẽ thấy được tỷ lệ tiết kiệm mà công ty Khánh Chi tiết kiệm cho ngân sách nhà nước chỉ vỏn vẹn con số 3 triệu, tỷ lệ tiết kiệm siêu thấp.
Chưa dừng lại, ngày 09/11/2018, với tình trạng tiết kiệm tương tự ở gói thầu: “Khu TĐC phục vụ GPMB xây dựng tuyến đường T3 đoạn từ QL1A vào khu du lịch Tam Chúc thuộc dự án đầu tư xây dựng HTKT khu du lịch Tam Chúc tại địa bàn xã Hoàng Tây (vị trí 1), huyện Kim Bảng” Gói thầu do Ban quản lý dự án huyện Kim Bảng làm bên mời thầu. Công ty Khánh Chi trúng thầu với giá 3.408.857.000VNĐ, gói thầu có giá trị dự toàn là 3.411.535.000VNĐ, số tiền tiết kiệm cũng chỉ đạt 3 triệu đồng.
Theo tìm hiểu của phóng viên, ở những gói thầu mà công ty Khánh Chi tham dự theo hình thức trực tiếp đang bộc lộ ra những con số tiết kiệm không mấy “khả quan” để giúp cho ngân sách nhà nước được tiết kiệm ở mức tối ưu, thì ở những gói thầu thực hiện qua mạng của công ty Khánh Chi lại đang xuất hiện những dấu hiệu “gian lận” trong hồ sơ dự thầu.
Có hay không việc gian lận hồ sơ dự thầu?
Theo quy định do Bộ Kế hoạch & Đầu tư ban hành: “Nhà thầu phải kê khai những nhân sự chủ chốt có năng lực phù hợp đáp ứng các yêu cầu của hồ sơ mời thầu và có thể sẵn sàng huy động cho gói thầu; không được kê khai những nhân sự đã huy động cho gói thầu khác có thời gian làm việc trùng với thời gian thực hiện gói thầu này. Trường hợp kê khai không trung thực thì nhà thầu sẽ bị đánh giá là gian lận”. Nhưng hiện nay ở rất nhiều gói thầu công ty Khánh Chi đều liên tiếp làm trái với quy định này.
 |
| Ông Lê Thanh Giao – Chủ tịch UBND xã Khải Phong ký phê duyệt quyết định lựa chọn nhà thầu cho công ty Khánh Chi trúng thầu. |
Cụ thể, tại gói thầu: “Cải tạo, nâng cấp đường trục xã Khải Phong (đoạn qua thôn Vồng), huyện Kim Bảng”, ngày 15/09/2020, ông Lê Thanh Giao – Chủ tịch UBND xã Khải Phong ký phê duyệt quyết định lựa chọn nhà thầu cho công ty Khánh Chi trúng thầu.
Để trúng thầu, công ty này đã đề xuất trong hồ sơ dự thầu các nhân sự gồm Nguyễn Đức Anh, Trần Đức Thơ, Nguyễn Đức Quang, Phạm Thị Yến để thực hiện thi công gói thầu. Thế nhưng, hàng loạt những nhân sự này lại được công ty Khánh Chi đề xuất thực hiện thi công ở nhiều gói thầu cùng một lúc.
Theo đó, bốn nhân sự Nguyễn Đức Anh, Trần Đức Thơ, Nguyễn Đức Quang, Phạm Thị Yến được công ty Khánh Chi đề xuất thực hiện tại gói thầu: “Xây dựng công trình, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất tại xã Khải Phong (vị trí 1), huyện Kim Bảng”. Ngày phê duyệt trúng thầu vào ngày 30/11/2020, thời gian thực hiện 60 ngày.
Còn ở gói thầu: “Cải tạo, xây dựng nâng cấp đường trục chính thôn Dương Cương xã Đại Cương, huyện Kim Bảng”. Công ty Khánh Chi được phê duyệt trúng thầu vào ngày 19/02/2021, và nhân sự được công ty đề xuất thực hiện gói thầu này gồm Nguyễn Đức Anh, Trần Đức Thơ và Phạm Thị Yến.
Mặc dù quy định do Bộ Kế hoạch & Đầu tư đã nêu rõ việc nhà thầu không được sử dụng những nhân sự trong cùng thời gian làm việc, nhưng công ty Khánh Chi vẫn cố tình vi phạm nhưng bằng một cách nào đó mà sự việc này lại không bị “phát giác” khiến cho dư luận bức xúc.
Theo ý kiến của chuyên gia đấu thầu, đối với đấu thầu qua mạng, các tài liệu đều là bản scan, do đó rất cần sự xác nhận, đối chiếu của các chủ đầu tư trước đó để làm rõ giá trị của hợp đồng tương tự, năng lực của nhà thầu. Tuy nhiên, một số chủ đầu tư vẫn còn bị hạn chế về mặt năng lực hoặc cố ý làm ngơ trước những sai phạm của đơn vị nhà thầu.
Hành vi gian lận trong đấu thầu, theo quy định, bị xử lý rất nặng với khả năng bị cấm thầu rất cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sự “sống còn” của nhà thầu. Bên cạnh đó, nếu chiểu theo quy định tại Điều 222 của Bộ luật Hình sự, người nào có hành vi gian lận trong đấu thầu, gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm, thì có nguy cơ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Thậm chí, có thể bị phạt tù cao nhất đến 20 năm nếu phạm tội gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên.
