Một dự án lớn và giấc mơ đổi đời của người dân
Năm 2004, thực hiện Quyết định số 2194/QĐ-CT ngày 21/12/2004 của Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh về việc thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng hạ tầng Khu dân cư dịch vụ tại phường Đồng Nguyên. Để triển khai, 72.947 m2 đất tại phường Đồng Nguyên đã được thu hồi, trong đó gồm 67.013 m2 đất nông nghiệp và 5.934 m2 đất chuyên dùng. Việc thu hồi đất và giao đất tại khu dân cư dịch vụ cho các đối tượng đủ tiêu chuẩn được thực hiện theo luật định. Vào năm 2007, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh lại tiếp tục ban hành Quyết định số 651/QĐ-UBND ngày 18/3/2007 để thu hồi 100.326 m2 đất tại phường Đồng Nguyên để thực hiện dự án Khu dân cư dịch vụ.
 |
| Một người dân Khu phố Tam Lư đang giới thiệu cho phóng viên về thực trạng đất dịch vụ đang bị bỏ hoang hóa từ nhiều năm. |
Xác định đây là một chủ trương đúng đắn, vừa đem lại nhiều lợi ích cho người dân địa phương và xã hội, lại vừa tạo nên một khu dân cư văn minh, hiện đại, những người dân địa phương đã rất tích cực, phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương để giao đất nhằm đẩy nhanh tiến độ của dự án (gồm các khu đất: Tam Lư: Bãi Kỉnh - Đồng Màu; Nguyên Giáo, Đồng Sen, Ông Đống, Vĩnh Kiều).
Vào thời điểm đó, khu vực này là một vùng quê nghèo khó nên khi thấy chính quyền địa phương giới thiệu về Dự án cùng chính sách hỗ trợ, bồi thường thỏa đáng, đa số người dân đã thầm cảm ơn Đảng, Nhà nước và chính quyền đã quan tâm đến cuộc sống nghèo khó của người dân. Và không ít người dân của vùng quê nghèo khó này đã nghĩ về một giấc mơ đổi đời, chẳng còn bao lâu sẽ trở thành hiện thực.
Tuy nhiên trong 5 năm đầu thực hiện Dự án (tính từ năm 2007 đến năm 2012), đã có quá nhiều bất cập xảy ra gây bất bình trong nhân dân cũng như làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh trật tự của địa phương. Nguyên nhân chủ yếu là công tác hỗ trợ, bồi thường không thỏa đáng; đối tượng được giao đất, diện tích đất được giao rất lằng nhằng và có nhiều uẩn khúc; năng lực chủ đầu tư yếu kém.
 |
| Nhà xưởng xây dựng trên đất dịch vụ. |
Để giải quyết những bất cập này, ngày 3/4/2012 Tỉnh ủy Bắc Ninh đã phải có cuộc họp khẩn cấp và đưa ra Kết luận số 39 để giải quyết dự án tại phường Đồng Nguyên nói riêng cũng như các dự án khác trên địa bàn Tỉnh nói chung. Theo kết luận này, việc “xác định diện tích đất cư dân dịch vụ giao cho các hộ dân được xác định dựa trên quỹ đất hiện có và không quá 10% diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi. Trường hợp diện tích đất dân cư, dịch vụ xác định cho mỗi hộ dân không đủ diện tích lô đất quy hoạch thì cho phép xen, ghép với nhau”; “Về tiêu chuẩn, đối tượng được giao đất dân cư dịch vụ là hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp bị thu hồi trước thời điểm Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ “Quy định bổ sung về quy hoạch, sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư” có hiệu lực”. Sau khi Kết luận nói trên của Tỉnh ủy Bắc Ninh được ban hành, mọi người dân cũng như các cơ quan chức năng trong Tỉnh coi đây như một “kim chỉ nam”, là cơ hội cứu cánh để giải quyết những bất cập trong việc triển khai Dự án. Tuy nhiên vì nhiều lý do, đặc biệt là có sự trục lợi, cố tình gây khó khăn trong việc giao đất, bồi thường đất cho dân của một số cán bộ, công chức trong cơ quan công quyền địa phương dẫn đến việc triển khai Dự án vẫn không thực hiện được; còn người dân thì quá phẫn uất, mất niềm tin vào chính quyền địa phương nên đã lập thành nhiều đoàn người đi khiếu kiện, gửi đơn thư khắp nơi từ trung ương đến địa phương.
Hành trình đi tìm công lý
Theo phản ánh của những người dân khu phố Tam Lư, phường Đồng Nguyên, UBND phường Đồng Nguyên thu hồi đất của dân không theo trình tự luật định, không chịu trả cho dân phần đất thu hồi thừa quá nhiều, chỉ đạo Tổ tác nghiệp bán hơn 60 lô đất dịch vụ với giá rẻ cho người nhà, không trả cho dân tiền đã thu để giải phóng mặt bằng và san lấp hạ tầng…
Bà Nguyễn Thị Bàn (khu phố Tam Lư) cho biết: “Từ trước đến nay, chúng tôi đều tuân thủ các quy định của Đảng, Nhà nước. Nguyện vọng của chúng tôi là được trả đất dân cư dịch vụ 10% thuộc quyền lợi của chúng tôi, theo quyết định đầu tiên của Tỉnh. Đã 16 năm qua, tôi đã mòn mỏi chờ đợi, từ ngày tóc xanh, nay đã bạc trắng...”.
Trong suốt gần 17 năm ròng, từ khi có quyết định thu hồi đất của Tỉnh để thực hiện Dự án. Tuy nhiên, một số cán bộ không thực hiện, buông lỏng quản lý, tắc trách và Thanh tra tỉnh Bắc Ninh đã phải vào cuộc.
 |
| Nhiều nhà đã xây dựng qui mô trên đất dịch vụ. |
Tại Kết luận số 397/KL-UBND ngày 28/10/2019 của UBND tỉnh Bắc Ninh về việc Thanh tra theo nội dung đơn thư của công dân phường Đồng Nguyên đã chỉ rõ: “Trong quá trình thực hiện dự án dân cư dịch vụ (DCDV), chính quyền địa phương đã buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao. UBND phường Đồng Nguyên tự ý thành lập các Tổ tác nghiệp ở các khu phố để giao thực hiện các dự án đất DCDV, dẫn đến sai phạm nghiêm trọng trên các mặt quản lý nhà nước…”; “UBND thị xã Từ Sơn không thành lập hội đồng GPMB để thực hiện công tác thu hồi, bồi thường GPMB. Đồng thời không lập và phê duyệt phương án bồi thường để làm căn cứ chi trả tiền cho các hộ dân có đất bị thu hồi tại dự án Khu DCDV Đồng Sen là vi phạm Điểm b, khoản 3, Điều 29 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ”.
Tại cuộc họp ngày 8/1/2021 của gần 200 hộ dân Khu phố Tam Lư đã tiếp tục khẳng định: Rất nhiều hộ dân bị thu hồi đất, tính đến nay đã gần 17 năm mà chưa nhận được dất dịch vụ. Đã có nhiều thắc mắc được đặt ra tại cuộc họp, trong đó người dân rất bức xúc đặt câu hỏi: Cụ thể 10% đất được đền bù, nhưng lại trừ 61% của 10% đó. Tức là đáng lẽ người bị thu hồi đất được hưởng 10m2 cho một sào đất theo qui định thì nay chỉ còn 3,9m2 cho một sào đát thu hồi. Và trước đây chính quyền giải thích đất này làm đường giao thông, đất dành cho cây xanh, nhưng theo qui định thì đất này trước khi giao cho dân đã phải có đủ các hạ tầng trên rồi. Bên cạnh đó, một thực tế trớ trêu vẫn đang diễn ra, có không ít nhà cán bộ các cấp đã xây dựng qui mô 3-4 tầng ở khu đất này, ngoài ra còn có nhiều nhà xưởng được mọc lên.
Vậy một câu hỏi đặt ra: Ai cho thuê đất của dân? Tại sao dân vẫn không được lấy đất? Quỹ đất thu hồi thừa của dân đang ở đâu? Tại không trả cho dân 10% đất dịch vụ? Để tình trạng này xảy ra ai là người được hưởng lợi…
Nhìn lại việc thực hiện dự án đất dịch vụ cư dân phường Đồng Nguyên, trong gần 17 năm qua đã gây tổn thất rất nhiều sức lực, tinh thần, tài sản của người dân. Không biết tình trạng này còn tiếp tục kéo dài đến bao lâu.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.
Theo Nam Dương/Sở Hữu Trí Tuệ
